معلول آزاری و قوانین کاغذی

فرد دارای معلولیت علاوه بر برخورداری از حقوق عمومی مندرج در فصل سوم قانون اساسی به عنوان حقوق ملت، از قوانین و حقوق مشخص تری نیز برخوردار است، یعنی قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت. این قانون در سال 1362 تصویب شد، اما در سال 1375 بازنگری و مجدداً تصویب شد، اما ما نتوانستیم اکثر این قوانین را اجرا کنیم.

قانون مقرر می دارد که مبنای قانون کار حداقل مستمری برای افراد دارای معلولیت شدید و بسیار شدید است. یعنی هر فرد دارای معلولیت شدید و بسیار شدید باید حداقل سه میلیون تن در ماه دریافت کند اما اکنون 300 تا 350 هزار تن مستمری از کارافتادگی پرداخت می شود.

اصل 30 قانون اساسی به لزوم آموزش رایگان برای همه مردم اختصاص دارد. در قانون حمایت از معلولان نیز تاکید شده است که این افراد باید به صورت رایگان در دانشگاه ها تحصیل کنند، اما آیا این امر محقق شده است؟ ما بانک اطلاعاتی دقیقی از افراد دارای معلولیت در کشور نداریم، پس چگونه می خواهیم آنها را قادر به تحصیل کنیم؟

مشکل اشتغال و نابرابری فرصت های شغلی بین افراد دارای معلولیت و افراد فاقد معلولیت، مشکل مسکن و مناسب سازی اماکن عمومی از جمله مشکلات این قشر است. حتی سازمان‌هایی که در دبیرخانه مناسب‌سازی کشور عضویت دارند، ساختمان‌های خود را مناسب‌سازی نکرده‌اند و در همه شهرهای ما افراد دارای معلولیت صمیمی نیستند.

احترام نه ترحم برای معلولان با شناخت و احقاق حقوق آنها حاصل می شود، پس ابتدا همه افراد باید حقوق معلولان را بدانند تا بتوانند به آن حقوق احترام بگذارند. فقط در این صورت است که خسارت وارده به افراد زمینه سلب حقوق آنها را فراهم نمی کند.

موضوع مهم دیگر مراقبت و آموزش خانواده های دارای معلولیت در خانواده است. افرادی که از یک فرد معلول مراقبت می کنند نیز به حمایت روانی و اجتماعی نیاز دارند. مثلاً رابطه اجتماعی مادر با کودک معلول با دیگران متفاوت است و ناتوانی کودک بر نقش های اجتماعی مادر در جامعه تأثیر می گذارد.

در دهه های گذشته محله ها نیز نقش مهمی در مراقبت، حمایت، پذیرش و مسئولیت افراد دارای معلولیت و حمایت از خانواده های آنان داشته اند، اما اکنون محله های کمی باقی مانده و خانواده های دارای معلولیت تنها هستند.

حمایت اجتماعی از افراد با انواع و درجات معلولیت از سوی همسایه ها به خانواده ها در رفع استرس کمک کرده است، اما در حال حاضر این مراقبت ها کاهش یافته و فشار بیشتری بر خانواده وارد شده است، به طوری که حتی بروز رفتارهایی که باعث آزار افراد دارای معلولیت می شود، فراهم شده است.

البته آزار و اذیت افراد دارای معلولیت در داخل خانه محدود نیست، بلکه در محیط کار، اماکن عمومی، وسایل نقلیه عمومی و … همه دست اندرکاران این بخش از جامعه باید حقوق این افراد را بشناسند و به آنها احترام بگذارند. عدم رعایت حقوق. آنها اساساً نتیجه آزار و اذیت هستند.

* رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران