حسین علایی: راهبرد نظامی روسیه شکست خورده است/ افول سیاسی پوتین در صورت ادامه جنگ

دکتر حسین علایی، یکی از فرماندهان سابق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، می‌گوید که پیامدهای ادامه جنگ روسیه علیه اوکراین و آینده هر دو کشور: اگر پوتین نتواند به آتش‌بس کوتاه‌مدت در اوکراین دست یابد، احتمالاً کل خاک اوکراین به بنیاد خواهد رسید. در برابر ارتش اشغالگر آمریکا و اروپا تصمیم گرفته اند با مقاومت مردم اوکراین طعم تلخ شکست را به پوتین بدهند تا دیگر نخواهند وارد جنگ با کشور دیگری شوند. روسیه باید آماده پذیرش ضربات و تلفات جدید در صحنه درگیری در اوکراین باشد و اگر پوتین به پایان جنگ فکر نکند، افول سیاسی او تسریع خواهد شد.
وی افزود: معمولا در جنگ برنده واقعی وجود ندارد اما در جنگ اوکراین در گام اول بیشترین سود را آمریکا، ناتو و چین خواهند برد. آمریکا با استفاده از فرصت جنگ، تاکنون موفق شده است به کشورهای اروپایی بپیوندد و آنها را علیه روسیه بسیج کند. از سوی دیگر، ائتلاف ناتو که در بحران فلسفه وجودی قرار داشت، اکنون بهانه خوبی برای بقای خود یافته و به دنبال تقویت و گسترش آن است. متن گفت و گو با دکتر علایی را می خوانید:

– با توجه به برتری نظامی روسیه بر اوکراین، اما دو هفته بعد روسیه نتوانست کیف را تصاحب کند؟ نظر شما در این مورد چیست؟

به نظر می رسد استراتژی نظامی روسیه برای دستیابی به اهداف سیاسی جنگ شکست خورده است. هدف سیاسی پوتین از زمان آغاز جنگ با اوکراین احتمالاً دولت را مجبور به تسلیم در برابر خواسته های روسیه، فاصله گرفتن از ایالات متحده و ناتو و متحد شدن با روسیه در زمینه امنیت ملی می کرد. شاید پوتین تصور می کرد که حرکت ارتش روسیه در خاک اوکراین منجر به کودتای ارتش اوکراین علیه رئیس جمهور شود و دولت دست نشانده مسکو به قدرت برسد. بنابراین نیازی به تصاحب پایتخت نخواهد بود و روسیه می تواند از طریق یک دولت دست نشانده به اهداف خود دست یابد.
اما ارتش اوکراین به کشور و مردم وفادار ماند و اکثر مردم اوکراین حتی روس های آن کشور از اشغال کشورشان حمایت نکردند.
از سوی دیگر، آمریکا و اروپا بلافاصله وارد عمل شدند و تحریم های گسترده ای را علیه پوتین اعمال کردند، وعده کمک های زیادی را به دولت اوکراین دادند و سیل 100 تانک و 100 سلاح سبک هوایی را به اوکراین فرستادند. بنابراین پیشروی ارتش روسیه تنها با پذیرش تلفات و خسارات وارده به دو طرف جنگ امکان پذیر است.
چنین وضعیتی روسیه را در مورد تسلط این کشور بر کیف سردرگم کرده است. بنابراین شاید پوتین احساس می کند که باید استراتژی نظامی خود را برای رسیدن به اهداف خود تغییر دهد تا ارتش روسیه را با تشدید جنگ تضعیف نکند.

به نظر می رسد اهداف نظامی روسیه در جنگ با اوکراین هنوز مورد قبول روس ها نیست، چرا چنین است؟آیا روس ها در جنگ محاسبات اشتباهی کرده اند؟

پوتین در تصمیم خود برای حمله به اوکراین چندین اشتباه محاسباتی بزرگ انجام داد. اولاً او معتقد بود که ایالات متحده و اروپا حمله نظامی به اوکراین مانند اشغال جزایر کریمه و اعلام استقلال دو استان اوکراین و اشغال اوستیای جنوبی و آبخازیا در گرجستان را تحمل می کنند و نمی پذیرند. واکنش جدی نشان دهد
دوم، پوتین معتقد بود که حداقل روس‌های اوکراین از عملیات نظامی روسیه استقبال خواهند کرد. سوم، او معتقد بود که مردم اوکراین در برابر اشغال کشورشان مقاومت نخواهند کرد. چهارم، او معتقد بود که ایالات متحده و ناتو آماده خواهند بود تا فوراً با پوتین در مورد معاملات سیاسی مذاکره کنند.
از سوی دیگر پوتین اشغال اوکراین را عملیاتی ساده می داند که با پیشروی ارتش روسیه می تواند به راحتی و در مدت کوتاهی به اهداف خود دست یابد. اما این اتفاق نیفتاد و آمریکایی ها و ناتو عملیات نظامی روسیه در اوکراین را به فرصتی طلایی برای تقویت ناتو و تضعیف روسیه و استفاده حداکثری از آن برای انزوای روسیه در مقیاس جهانی تبدیل کردند. ایالات متحده اکنون منتظر شکست روسیه در اوکراین است تا همچنان این دشمن دیرینه را از صحنه بین المللی حذف کند و جمهوری های شوروی سابق را بیشتر به خود و اروپا وابسته کند.

آیا فکر می کنید روس ها در نهایت قادر خواهند بود اوکراین را از نظر نظامی اشغال کنند؟ آیا کمک های نظامی اروپا می تواند اوکراین را به صحنه رویارویی کامل با روس ها تبدیل کند؟

اوکراین کشور بزرگی است و تسلط نظامی بر کل جغرافیای این کشور کار بسیار دشواری است. ارتش روسیه تاکنون ضعیف تر از آنچه قبلا تصور می شد نشان داده است. پوتین همچنین نتوانست استراتژی درستی برای دستیابی به اهداف خود در برابر ناتو اتخاذ کند. به نظر می رسد از این پس روسیه به تلاش های خود برای اشغال کیف و برخی بنادر مهم اوکراین در دریای سیاه ادامه خواهد داد. روسیه تلاش خواهد کرد تا کنترل تمامی پایگاه ها و پادگان های نظامی اوکراین را به دست گرفته و ارتش خود را تسلیم کند. اما به نظر می رسد روسیه به تدریج در باتلاق مناقشه اوکراین فرو خواهد رفت. اگر پوتین نتواند در کوتاه مدت به آتش بس در اوکراین دست یابد، این احتمال وجود دارد که کل اوکراین صحنه درگیری های زنجیره ای علیه ارتش اشغالگر باشد. آمریکا و اروپا تصمیم گرفته اند با مقاومت مردم اوکراین طعم تلخ شکست را به پوتین بدهند تا دیگر نخواهند وارد جنگ با کشور دیگری شوند. روسیه باید آماده پذیرش ضربات و تلفات جدید در صحنه درگیری در اوکراین باشد و اگر پوتین به پایان جنگ فکر نکند، افول سیاسی او تسریع خواهد شد.

– آقای پوتین اخیرا آمادگی خود را برای نیروهای هسته ای کشورش اعلام کرده است. هدف پوتین از این کار چیست؟ آیا روسیه در صورت ادامه جنگ از سلاح هسته ای علیه اوکراین استفاده خواهد کرد؟

تهدید اتمی پوتین به این معنی است که او برای ادامه کارزار نظامی خود در اوکراین جدی است. در واقع روسیه می خواهد در صورت مداخله در جنگ اوکراین، هزینه جنگ را برای آمریکا و ناتو افزایش دهد. اگرچه استفاده از سلاح های هسته ای اغراق آمیز است، اما از سوی دیگر، چنین تهدیدی به این معنی است که اگر پوتین در جنگ اوکراین مستأصل شود، می تواند هر کاری انجام دهد، همانطور که ایالات متحده از سلاح های هسته ای در ژاپن استفاده کرد.

– در صورت طولانی شدن جنگ، کدام کشور پیروز می شود و عواقب آن چیست؟

روسیه و اوکراین هر دو بازنده جنگ کنونی هستند. اگرچه روسیه ممکن است بتواند اوکراین را اشغال و کنترل کند، اما اقتصاد روسیه تحت فشار شدید تحریم های غرب قرار خواهد گرفت و رشد اقتصادی روسیه کند خواهد شد. از سوی دیگر زیرساخت های اوکراین به دلیل ادامه جنگ از بین می رود و مردم این کشور نیز مادام العمر با مشکلات جدی مواجه خواهند شد. تاکنون بیش از 1.5 میلیون اوکراینی آواره یا به کشورهای همسایه مهاجرت کرده اند و این تعداد هر روز در حال افزایش است.

از سوی دیگر تلفاتی برای طرفین درگیر وارد می شود و علاوه بر نظامیان، جان غیرنظامیان نیز به خطر می افتد. کشاورزی اوکراین که منبع امنیت غذایی جهانی است نیز در معرض تهدید است. در حال حاضر جنگ در اوکراین باعث نگرانی همسایگان روسیه شده و رقابت تسلیحاتی را تشدید کرده است. کشورهای اروپایی به ویژه آلمان در حال تقویت ارتش خود هستند و امنیت روانی مردم منطقه مایه نگرانی است.

کدام و کدام کشورها برنده و بازنده جنگ اوکراین خواهند بود؟

معمولاً هیچ برنده واقعی در جنگ وجود ندارد، اما در جنگ اوکراین، در گام اول، ایالات متحده، ناتو و چین بیشترین سود را خواهند برد. آمریکا با استفاده از فرصت جنگ، تاکنون موفق شده است به کشورهای اروپایی بپیوندد و آنها را علیه روسیه بسیج کند. از سوی دیگر، ائتلاف ناتو که در بحران فلسفه وجودی قرار داشت، اکنون بهانه خوبی برای بقای خود یافته و به دنبال تقویت و گسترش آن است.
البته اسرائیل نیز سعی دارد از جنگ در اوکراین نهایت استفاده را ببرد. بر اساس این سیاست است که نخست وزیر اسرائیل به مسکو سفر می کند تا به عنوان میانجی بین روسیه و ایالات متحده عمل کند و همچنین حمایت پوتین از جنایات اسرائیل را تضمین کند. چین که اولین تهدید برای آمریکا بود، در کوتاه مدت از اولویت های آمریکا فاصله گرفت و فرصت های بیشتری برای توسعه اقتصادی پیدا کرد. از سوی دیگر، چین به دنبال سوء استفاده از تحریم ها علیه روسیه است و می خواهد نیاز روسیه به چین را افزایش دهد.
بنابراین می توان گفت که بازنده جنگ اول مردم اوکراین که بیشترین آسیب را متحمل شدند و همچنین رئیس جمهور این کشور که نمی توانند سیاست هایی را که پوتین برای شروع جنگ توجیه می کند بپذیرند و سپس این روسیه. و پوتین که چهره هستند و جنگجو را خواهند گرفت. در واقع، هیچ کشوری در جنگ پیروز نخواهد شد زیرا تلاش برای صلح و امنیت جهانی در خطر است.