اختلالات یادگیری کودکان پیش دبستانی
در کودکان دبستانی یکی از عوامل نبود موفقیت تحصیلی در دانش آموزان است که منجر به افت تحصیلی، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس و ترک تحصیل آنها می شود. برچسب های «عقب مانده»، «تنبل» و غیره به این قبیل دانش آموزان آنها را از ادامه تحصیل بازمی دارد و صدمات جبران ناپذیری از نظر روانی و اقتصادی به کودک و خانواده و نظام آموزش و پرورش کشور وارد خواهد کرد.
آمار اختلالات یادگیری در کودکان دبستان
9.7 درصد شیوع ناتوانی یادگیری
8.7 درصد شیوع نارساخوانی
6.7 درصد شیوع ناتوانی ریاضی
7.2درصد شیوع ناتوانی دیکته
از آنجا که دانش آموزان مقطع دبستان که مبتلا به اختلالات یادگیری هستند، جزو بچه های در معرض خطر و شکننده محسوب می شوند، آموزش و پرورش باید از این افراد پشتیبانی کند و یک سپر دفاعی برای آنان باشد. همچنین بهتر است که خانواده ها در این باره اطلاعات خود را افزایش داده و راه های تشخیص، پیشگیری و درمان از اختلال یادگیری را بیاموزند.
عوامل اثرگذار بر بروز اختلالات یادگیری
- سابقه خانوادگی و ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلالات یادگیری، خطر ابتلای کودک به این بیماری را افزایش می‌دهد.
- خطرات دوران بارداری و نوزادی: از عوامل تاثیر گذار در اختلال یادگیری می‌توان به رشد ضعیف جنین در رحم، قرار گرفتن نوزاد در معرض الکل یا مواد مخدر قبل از تولد، زایمان زودرس و وزن بسیار کم کودک هنگام تولد اشاره کرد.
- آسیب روانی: آسیب روانی یا سوء استفاده در اوایل کودکی ممکن است بر رشد مغز تأثیر بگذارد و خطر اختلالات LD را افزایش دهد.
- ضربه جسمی: آسیب‌های سر یا عفونت‌های سیستم عصبی امکان دارد در ایجاد اختلالات یادگیری نقش داشته باشد.
- قرار گرفتن در معرض آلودگی زیست محیطی: قرار گرفتن در معرض سطوح بالایی از سموم، مانند سرب، با افزایش خطر اختلالات یادگیری مرتبط است.
اختلال یادگیری کودک دبستانی؛ دلایل و علل
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند تغذیه، اضطراب، مشکلات تنفسی، سقوط، آسیب دیدگی مغزی، ضربه وارد شده به سر و دیگر عوامل مشابه می توانند سبب ایجاد اختلال یادگیری در کودکان شود. پیراهن دختر کفشدوزکی به عنوان یک لباس نمایشی زیبا که مورد علاقه بچه هاست کاربرد های فراوانی دارد و در موقعیت‌های مختلف قابل استفاده است.
عوامل فیزیولوژیکی
بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی ناتوانی های یادگیری، آسیب دیدگی مغزی شدید یا جزئی و صدمه های واردشده به دستگاه عصبی و مرکزی است.
عوامل ژنتیکی
شواهدی در دست است که نشان می دهد ناتوانی های یادگیری احتمالا در برخی خانواده ها بیش از دیگران دیده می شود. درواقع عوامل ژنتیکی در شمار وسیعی از ناتوانی های یادگیری نقش دارد.
عوامل بیوشیمیایی
اختلال های گوناگون متابولیکی در حکم عواملی هستند که موجب ناتوانی های یادگیری خصوصا در کودکان و در مقاطع اولیه و دبستان می شوند؛ اختلالاتی مانند هایپوگلیسمی و کم کاری.
عوامل هنگام و بعد از تولد
اتفاقات حین زایمان که به آسیب دیدن جنین انجامد؛ مثل سیانوزه شدن کودک و یا بیماری های شدیدی که در روزهای اولیه زندگی بعد از تولد است، مثل زردی های شدید می تواند در ابتلای کودک به ناتوانی یادگیری موثر باشد.
تاخیر رشد و تاثیر آن در اختلال یادگیری در کودکان
مشکلات برخی از کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری ممکن است از تاخیر رشد در برخی اجزای دستگاه عصبی مرکزی سرچشمه گرفته باشد که این گونه کودکان پس از بزرگ تر شدن بر این مشکلات غلبه می کنند.
عوامل آموزشی
تدریس ناکافی و ناصحیح به کودکان. عدم فراگیری معلم از مهارت های لازم برای تدریس درس های پایه در مدارس. توقعات بیش از اندازه بالا یا بسیار پایین معلمان. برنامه ریزی و طرح برنامه آموزشی ضعیف
نواقص جزيی در عملكرد مغزی
برخی نواقص در مغز کودک ممکن است وجود داشته باشد که قابل درک یا مشاهده در حالت عادی نیستند اما در مواردی مانند یادگیری خود را به شکل اختلال نشان می دهند
عوامل بعد از تولد
علاوه بر عواملی که برای قبل از تولد و حین تولد ذکر شد، بعد از تولد نیز عواملی مانند مسمومیت سرب، نارسایی‌های تغذیه‌ای یا محرومیت‌های محیطی می تواند باعث ایجاد اختلال یادگیری شود.
علائم اختلال یادگیری در کودکان دبستانی
کودکی که دچار اختلال یادگیری است در یک سری از موارد دچار مشکل است. برای بررسی دقیق تر به لیست زیر نگاه کنید.
داشتن مشکل…
- در تلفظ کلمات
- در پیدا کردن واژه‌ی مناسب
- در کلمات هم‌قافیه (سر، در، پر)
- در یاد گرفتن حروف الفبا، اعداد، رنگ‌ها، اشکال، روزهای هفته
- در پیگیری دستورالعمل‌ها و در آموختن روال کارها
- در به دست گرفتن مداد، ماژیک و قیچی یا وجود اشکال در رنگ کردن تصاویر بدون بیرون زدن از خط
- در کار با دکمه، زیپ، قزن و یادگیری بستن بند کفش‌ها
روش های درمان اختلال یادگیری در کودکان دبستانی
درمان خودآموزشی در کودکان دارای اختلال یادگیری
برای پیدا کردن راه حل مناسب که کودک در حین انجام تکالیف تحت نظارت سرمشق دهنده با خود لغات بلند را می گوید. بعدکلمات را جداجدا تکرار می کند و سپس هر حرف را که می نویسد بلند می خواند و بالاخره، برای انجام وتکمیل به موقع تکالیف و تهیه جواب های لازم راهنمایی می شود. جنس لباس گربه سیاه پسرانه از نخ و پلاستیک می باشد و اجزا لباس از سرهمی، نقاب و دستکش تشکیل شده است
خود بازبینی
جهت افزایش قدرت توجه است که اختلال یادگیری در کودکان دبستانی را آگاه تر می کند بیشتر توجه خود را کنترل کند. در این روش دانش آموز در حین انجام فعالیت درسی لحظه به لحظه توجه خود رابه درس با گفتن این جمله که آیا به درس توجه می کند، بررسی می کند.
آموزش دو طرفه یا دو جانبه
در این روش آموزگار موقعیت آموزشی دانش آموز را در نظر گرفته و برنامه ریزی می کند تا به دانش آموز مسوولیت بدهد و تدریجا نیز مسوولیت را بیشتر کند تا به نتیجه مطلوب برسد. این روش شامل چهار فعالیت، خلاصه کردن متن، درست کردن سوال از متن که شامل درک مطلب است،تصحیح و رفع اشکال و بالاخره خواندن، مرور، حدس و پیش بینی درباره محتوای مطلب بعدی یا ادامه بحث است در این روش آموزگار و دانش آموز باهم عمل پس خوراند را انجام می دهند.
آموزش تغییر رفتار در اختلال یادگیری در کودکان
در این روش به کودک فعالیت هدایت شده یا تکلیف مخصوص که احتیاج به مهارت دارد، داده می شود زمانی که دانش آموزدر انجام تکلیف مورد نظر موفق شود به تکلیف بعدی می پردازد. در این روش آموزش دهنده به پاسخ هایی که به تکلیف ارتباط ندارد بی توجه بوده و به پاسخ های مربوط به تکلیف پاسخ مثبت می دهد.
درمان اختلال یادگیری در کودکان دبستانی و ابتدایی در کلینیک ذهن آمارها نشان می‌دهد از هر ۵ کودکی که در سن مدرسه هستند، یکی دچار ناتوانی در یادگیری است. علائم این ناتوانی اغلب در ۳ تا ۴ سالگی و در دوره‌ی پیش دبستانی بروز پیدا می‌کند. به همین دلیل والدین باید درباره نشانه‌های آن اطلاعات کافی داشته باشند.
اختلال یادگیری چیست؟
علی‌رغم اینکه اختلال یادگیری، چالش‌های بسیاری را برای کودکان در مدرسه ایجاد می‌کند، به سختی قابل تشخیص است. به طور کلی اختلال یادگیری زمانی اتفاق می‌افتد که مغز، اطلاعات را به روش‌های غیرمعمول دریافت و پردازش می‌کند.
اختلال یادگیری در کودکان دبستانی باعث می‌شود آنها در کارهای خواندن، نوشتن، انجام ریاضیات، استفاده از زبان یا درک کلام دیگران، اجتماعی شدن و بسیاری از مهارت‌های دیگر با مشکلاتی مواجه شوند. در این حالت فرد نمی‌تواند مهارت‌های مختلف را یاد بگیرد یا از آنها استفاده کند.
انواع اختلال یادگیری در کودکان پیش‌دبستانی
اختلال یادگیری طیف وسیعی دارد. این کودکان بهره هوشی برابر یا حتی بیشتر از دیگران دارند و تنها در برخی مهارت‌های تحصیل دچار مشکل هستند. در ادامه انوع اختلالات یادگیری معرفی شده است.
اختلال در خواندن
کودکانی که درگیر اختلال خواندن هستند، ترکیب صداهای متمایز و کلمات را درک نمی‌کنند یا اینکه در فهم چگونگی ترتیب حروف صدادار و بی‌صدا دچار مشکل هستند.
اختلال در نوشتن
نوشتن مهارت پیچیده‌ای است که به کاربرد و هماهنگی توانمندی‌های مختلف مانند بینایی، حرکت و توانایی پردازش اطلاعات احتیاج دارد. کودکانی که در نوشتن مشکل دارند دست خط بدی دارند، املای آنها ضعیف است و معمولاً در مواردی مانند دستور زبان یا علائم نگارشی مشکل دارند.
اختلال ریاضی
اختلال ریاضی به حل مسائل، کار کردن با اعداد، یادگیری قوانین پایه، کاربرد فرمول‌ها و استفاده از نمادهای ریاضی باز می‌گردد. این اختلال به راحتی از نمرات ریاضی کودکان قابل تشخیص است.
اختلال گفتاری
کودکانی که دچار اختلال گفتاری هستند، ممکن است لکنت زبان داشته باشند یا در تلفظ برخی از هجاها یا صداهای خاص دچار مشکل شوند.
دلایل بوجود آمدن اختلالات یادگیری
با توجه به اینکه طیف اختلالات یادگیری گسترده است، علائم آن نیز به همان نسبت متعدد است. در ادامه برخی از مهم‌ترین علائم این مشکل در کودکان را می‌آوریم.
- وجود سابقه خانوادگی به خصوص سابقه اختلالات یادگیری پدر و مادر
- مشکلات حافظه کوتاه مدت و حفظ مطالب
- مصرف الکل یا مواد مخدر در دوران حاملگی مادر، تولد زودرس یا کم وزنی
- آسیب عاطفی مانند مورد سو استفاده قرار گرفتن، شوک‌ها یا خاطرات بد کودکی
- نقص رشد مغز
- وقایعی مانند ضربه جسمی و آسیب به سر و همچنین بیماری‌های سیستم عصبی
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند جیوه یا سرب
تفاوت سختی یادگیری و اختلال یادگیری در کودکان
سختی یادگیری به معنای وجود مشکل در مهارت‌هایی چون خواندن، نوشتن و یا محاسبات ریاضی است. اختلالات یادگیری اما مشکلاتی خاص، جدی و ادامه‌دار در خواندن، نوشتن و یا محاسبات است که توسط متخصص سلامت روان تشخیص داده می‌شود. از جمله این اختلالات می‌توان به دیسلکسیا (خوانش پریشی یا ناتوانی در خواندن)، دیسگرافیا (نوشتار پریشی یا ناتوانی در نگارش) و دیسکلکولیا ( ناتوانی در مهارت‌های محاسباتی) اشاره کرد.
«اختلال یادگیری» اصطلاحی است که متخصصان هنگام تشخیص مشکلی خاصی در خواندن، نوشتن و یا محاسبات از آن استفاده می‌کنند. برخی از افراد از «ناتوانی یادگیری» استفاده می‌کنند. این اصطلاحات کم و بیش هم معنی هستند. قیمت لباس هالک با توجه به برند آن متفاوت است.