منتظر «برجام ترامپی» باشیم؟ – مجله زنده خبری

 به گزارش مجله زنده خبری، عصرایران نوشت: علی لاریجانی، مشاور رهبری به تازگی از اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با دولت ترامپ با هدف دستیابی به توافق جدید هسته‌ای خبر داده است.

او در مصاحبه با سایت آیت الله خامنه‌ای، خطاب به آمریکا گفته است: «با تجربه‌ای که برای منصرف کردن ایران دارید و دیدید که نمی‌شود، پس دو تا راه بیشتر پیش رویتان ندارید؛ یکی برگردید به همان برجامی‌که تصویب شده -خب ایران همیشه به شما گفته بیایید برگردید اشتباه‌تان را حل کنید البته خسارت‌های ما را هم باید یکجوری تأمین کنید؛ یک راه دیگرش هم این است که خیلی خب، قبول ندارید؟ -چون شنیدم دولت جدید ایالات متحده گفته «ما آن برجام را اصلاً قبول نداریم چون ایرانی‌ها سر ما را کلاه گذاشتند!»- آن وحی منزل نیست، خب بیایید سر موضوع جدید: شما می گویید «ایران هسته‌ای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود عیب ندارد!»؛ ما غنی سازی در این حد داریم، خب بیایید توافق کنید -که‌ ایران یک شروطی دارد برای این امر با توجه به تجربه گذشته- ما به سمت بمب نمی رویم، شما هم شروط ما را بپذیرید. توافق بعدی بکنید. بنابراین ما توصیه نمی‌کنیم شما رفتار غلط قبلی‌تان را دنبال کنید. ولی به هرحال این هم یک راه حل است. بیایید از این راه حل استفاده کنید”.

چند نکته قابل بیان است:

۱- آنچه به عنوان تابو درباره مذاکرات مستقیم میان ایران و ترامپ مطرح شد شکست و باید گفت به بهترین و قوی‌ترین شکل ممکن شکست. به شکلی که صدایی از دلواپسان هم برنخواست و آن‌ها نیز ترجیح دادند برخلاف رویه قبلی، سکوت داشته باشند.

شاید این برای اولین بار یا جزء معدود مواردی باشد که‌ ایران به صورت علنی برای مذاکرات مستقیم با امریکا اعلام آمادگی می‌کند. قبل از این اما هر بار قرار بوده‌ ایران و امریکا مذاکرات مستقیم داشته باشند یا علنی نبوده یا از پیش اعلام نشده است  یا اینکه روزها و هفته‌ها بعد از مذاکرات،‌ خبرنگار یا روزنامه امریکایی آن را افشا کرده است.

تنها استثنا در این زمینه مذاکرات مستقیم ایران و امریکا درچارچوب برجام است که در این مذاکرات هم رسما قرار بود تنها موضوع هسته‌ای باشد اما در واقعیت، مجموعه‌ای از مسائل از جمله روابط دوجانبه تا سایر موضوعات میان مسوولان دو کشور از طریق کانال برجام رد و بدل شد.

۲ – پیامی‌که لاریجانی درباره اعلام آمادگی ایران برای به مذاکره و توافق جدید با ترامپ ارسال کرد اقدام صحیح و در مسیر درست است.

چرا؟ چون بهترین راه برای مقابله با شر ترامپ و شر دولت ترامپ (و این دو از هم جدا هستند) همین مذاکره مستقیم با دولت و شخص ترامپ بر سر موضوع هسته‌ای و غیرهسته‌ای و تلاش برای کسب توافق جدید است. توافقی که می‌توان آن را “توافق ترامپی” یا “برجام ترامپی” نامگذاری کرد.

اگر ۸ سال قبل که ترامپ تازه بر سر کار آمده بود و اصرار بر مذاکره جدید برای برجام جدید را داشت مسوولان ایرانی این خواسته را قبول و مذاکرات جدیدی را با ترامپ آغاز می‌کردند و می‌توانستند به توافق جدیدی با او دست یابند هم برجام از شکست و نابودی نجات می یافت هم از اعمال تحریم‌های شدید ترامپ علیه‌ ایران جلوگیری می‌شد هم ایران با آسیب‌های گسترده ناشی از این رفتارهای ترامپ روبه رو نمی‌شد.

حال که اکنون چنین تصمیم عاقلانه و منطقی گرفته شده باید از آن حمایت کرد.

۳ –  شر ترامپ چیست؟ برنامه شخص ترامپ علیه‌ ایران بعد از بازگشت به کاخ سفید است. احتمال بسیار و براساس پیش بینی‌ها و خبرهایی که برخی رسانه‌ها منتشر کرده اند برنامه جدید ترامپ برای ایران بازگشت تحریم‌های قبلی و اعمال تحریم‌ها و فشارهای جدید  است. ادامه همان برنامه‌هایی که ترامپ در ۴ سال اول ریاست خود علیه‌ ایران اجرا کرد.

او در همه  ۴ سال دوری از کاخ سفید هر بار به‌ایران اشاره داشت به صراحت و به نیکی از این اقدامات قبلی اش به عنوان کارنامه قابل دفاع خود یاد می‌کرد. حالا پیش بینی می‌شود ترامپ بعد از بازگشت به دنبال بازگشت تحریم‌های قبلی، اعمال تحریم‌ها و فشارهای جدید و شدید و حداکثری، سختگیری در اجرای تحریم‌های فعلی و از جمله حرکت دوباره در مسیر ‌صفر کردن دوباره صادرات نفت ایران و منع درآمدهای ارزی دولت ایران است.

شر دولت ترامپ چیست؟ چهره‌های سیاسی امنیتی دولت ترامپ مجموعه‌ای از تندروترین چهره‌های دست راستی هستند که سابقه موضع گیری و طرفداری شدید از اسرائیل و حمله به‌ایران را دارند. شاید بتوان گفت در میان دولت ترامپ، عاقل‌ترین و میانه روترین فرد همین ترامپ باشد.

با توجه به شدت تنش و دشمنی موجود میان ایران و اسرائیل، این گزینه جدی است که اسرائیلی‌ها بتوانند با استفاده ابزاری از دولت جدید ترامپ، به دنبال وارد کردن ضربه‌های جدیدی به‌ایران باشند.

قابل پیش بینی است در صورتی که تهران ابتکار عمل را در دست نگیرد منافع کشور و مردم ایران در دوره ترامپ و دولت ترامپ به شدت آسیب خواهد دید همانگونه که در دولت قبلی او آسیب زیادی وارد شد.

به ویژه خبرهایی می‌رسد که نشان می‌دهد تیم ترامپ در حال تهیه مجموعه‌ای از فرمان‌های اجرایی رئیس جمهور برای ترامپ است تا او در نخستین روز یا روزهای کاری اش در کاخ سفید، آن‌ها را امضا کند. بخشی از این فرمان‌های اجرایی علیه‌ایران هستند.

یادمان نرود بخشی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ درباره انجام اقداماتی علیه‌ ایران شامل افزایش تحریم‌ها و فشارهای شدید است. و همه می‌دانند که ترامپ چقدر به وعده‌های انتخاباتی اش پایبند است.

۴ – ایران یکی از حوزه‌هایی است که ترامپ بعد از بازگشت به کاخ سفید، درباره آن تصمیم گیری‌ها و اقدامات مهمی خواهد داشت. تصمیمات و اقداماتی که می‌توانند به ضرر ایران و ایرانی‌ها باشند.
همچنین ایران یکی از موضوعات مورد گفتگو و مورد تصمیم گیری در ارتباطات ترامپ / وزیران ترامپ و کشورهای مهم جهان و منطقه خواهد بود.

به قول جواد ظریف “یا شما پشت میز هستید یا روی میز”. به‌ این معنی که یا شما در مذاکرات حضور دارید و از حقوق خود دفاع می‌کنید یا در صورت غیبت و عدم حضور، شما به عنوان یک موضوع میان طرف‌های مذاکره کننده معامله می‌شوید.

در نتیجه در جهت جلوگیری از سوء استفاده از موضوع ایران و جلوگیری از معامله موضوع ایران در ارتباطات ترامپ با سایر کشورها ، ایران حتما باید در مذاکرات مستقیم با ترامپ حضور داشته باشد.

۵ – با اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با ترامپ و توافق جدید از زبان علی لاریجانی، قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید، از بازی “جوجه ترامپ” هم جلوگیری شد. بازی که در ۴ سال نخست ریاست او انجام شد و مسوولان ایرانی هم در تله آن گیر کردند و کشور و مردم  آسیب دیدند.

براساس این بازی، ترامپ ایران را تهدید می‌کرد که یا مذاکره می‌کنند یا در غیراین صورت تحریم‌های شدیدی علیه‌ ایران اعمال خواهد کرد. در این صورت اگر ایران گزینه مذاکره را قبول می‌کرد ممکن بود به معنی پذیرش تهدید و عقب نشینی تلقی شود و اگر مذاکره نمی‌کرد با تحریم‌ها و آسیب‌ها زیادی رو به رو می‌شد.

در موقعیت جدید، قبل از اینکه ترامپ به کاخ سفید پا بگذارد و تهدیدها علیه‌ ایران را شروع کند ایران خود با پیش بینی شرایط ،‌ مذاکره را به ترامپ پیشنهاد می‌کند. در این وضعیت هم از بازی جوجه جلوگیری می‌کند و هم توپ در زمین ترامپ خواهد بود.

 پیش از آنکه ترامپ دوره ریاست خود را شروع کند این پیام آمادگی ایران برای مذاکره صادر شده است. این پیام نوعی ابتکار از طرف ایران در برابر ترامپ است. برخلاف سیاست اعلامی قبلی عراقچی مبنی بر اینکه صبر می‌کنیم تا ترامپ شروع به کار کند و سیاست‌های خود را در برابر ایران اعلام کند تا آن وقت در برابر ترامپ و دولتش موضع گیری کنیم. آنچه لاریجانی گفت ابتکاری پیش دستانه در برابر ترامپ است.

۶ – گزینه تحریم و فشار شدید ترامپ علیه‌ ایران از دریچه هسته‌ای می‌تواند با همکاری و همراهی جهانی و منطقه‌ای روبه رو شود. همان گونه که در دولت اول ترامپ نیز چنین اتفاقی رخ داد. 

شرایط ممکن است به گونه‌ای رقم بخورد که تحریم و فشار بر ایران مورد رضایت و توافق منطقه‌ای و جهانی قرار بگیرد. به صورت علنی یا پنهانی، تقریبا همه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی از آن استقبال یا حداقل اینکه همراهی  کنند چرا که به دنبال رویاروییی و مقابله با ترامپ نیستند هم از تضعیف ایران سود می برند.

کشورها یا مخالف و دشمن هستند مثل اسرائیل که تکلیف شان مشخص است. یا رقیب هستند مثل ترکیه و عربستان که باز هم استقبال می‌کنند زیرا به لحاظ اقتصادی – سیاسی به سود آن‌هاست اما آن را  اعلام نمی‌کنند و پنهان نگه می‌دارند. یا شریک و دوست هستند مثل چین و روسیه که باز هم پنهانی استقبال می‌کنند چون هر چه‌ ایران ضعیف تر باشد به چین و روسیه وابسته تر خواهد بود و دست آن‌ها را برای تحمیل شرایط خود بر ایران، بازتر خواهد کرد.

در نتیجه، تحریم شدید و فشار بر ایران از سوی ترامپ و دولتش قابلیت تبدیل شدن به موضوع اجماع ساز جهانی را خواهد داشت و این اتفاق خطرناکی است. به ویژه که شرکت‌های  بزرگ جهانی از سال‌ها قبل ایران را ترک کرده اند و تحریم‌های جدید و شدید علیه تهران، آسیبی به شرکت‌های غربی وارد نمی‌کند.

۷ – علی لاریجانی از جایگاه مشاور رهبری و در مصاحبه با سایت آیت الله خامنه‌ای این موضوع را مطرح کرده است. عالی‌ترین و کلیدی‌ترین سطح از تصمیم‌گیری درباره دو موضوع هسته‌ای و رابطه با آمریکا در اختیار رهبری است.

علی لاریجانی در این جایگاه، موقعیت مناسب و همراه با اختیارات کافی برای مذاکرات هسته‌ای و غیرهسته‌ای با ترامپ دارد. اگر او به توافقی برسد هم دولت پزشکیان قبول می‌کند هم اصلاح طلبان استقبال می‌کنند هم اصولگرایان می پذیرند و هم دهان دلواپسان بسته خواهد ماند و قدرت خرابکاری و کارشکنی ندارند. 

علی لاریجانی در حال حاضر مورد اعتماد شخص رهبری (آیت الله خامنه‌ای) و همه جناح‌های سیاسی است. احتمال اینکه او دوباره به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شود و از این جایگاه وارد مذاکرات با دولت ترامپ شود وجود دارد.

علاوه بر این، احتمال نقض توافق ایران و ترامپ از سوی دولت‌های بعدی دموکرات و جمهوری خواه در امریکا، بسیار اندک و کم است. ضمن اینکه اکثریت کنگره هم در اختیار جمهوری خواهان است و ترامپ می‌تواند در صورت لزوم، توافق با ایران را برای تصویب به کنگره هم ارسال کند.

۸ – علی لاریجانی پایه گفتگو و توافق با ترامپ را براساس «نه به بمب اتمی» قرار داده است. این موضوع منطقی است. ترامپ بارها تاکید کرده موضوع محوری او در برابر تهران، جلوگیری از کسب سلاح هسته‌ای است و خواهان سرنگونی حکومت ایران نیست. تهران هم همیشه گفته خواهان بمب نیست گرچه هر از چندگاهی شماری از مسوولان به صورت غیرمستقیم و مستقیم تهدید یا هشدار می‌دهند که ممکن است به‌ این سمت هم حرکتی انجام شود. پس خودداری از کسب سلاح هسته‌ای می‌تواند به زمینه مشترک مذاکرات و توافق هسته‌ای میان ایران و ترامپ تبدیل شود.

انتهای پیام