قاره‌های زمین سالانه حدود ۲ سانتی‌متر جابه‌جا می‌شوند!

به گزارش خبرگزاری آنا، قاره‌ها این توده‌های عظیم خشکی که چشم‌انداز سیاره ما را شکل می‌دهند، بر سطح زمین ایستا نیستند. آن‌ها سالانه حدود ۲ سانتی‌متر جابه‌جا می‌شوند، پدیده‌ای که از فرآیندی به نام “حرکت صفحات تکتونیکی” (Plate Tectonics) ناشی می‌شود. این حرکت آرام اما پایدار، در طول تاریخ کهن سیاره مان تأثیرات عظیمی بر جغرافیا، اقلیم و حتی تکامل زیستی زمین داشته است.  

حرکت قاره‌ها ناشی از فرآیندهای درون گوشته زمین  است. گوشته، لایه‌ای نیمه‌جامد در زیر پوسته زمین، جریان‌های همرفتی (Convection Currents) ایجاد می‌کند. این جریان‌ها، ناشی از گرمای حاصل از تجزیه مواد رادیواکتیو در هسته زمین، باعث حرکت صفحات تکتونیکی می‌شوند. صفحات تکتونیکی، بلوک‌های عظیمی هستند که شامل پوسته و بخشی از گوشته فوقانی می‌شوند و سطح زمین را پوشش می‌دهند.  

در طول میلیون‌ها سال، حرکت قاره‌ها به شکل‌گیری اقیانوس‌ها، کوه‌ها، و قاره‌های جدید منجر شده است. به عنوان مثال، حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش، تمام قاره‌ها در یک ابرقاره به نام پانگه‌آ (Pangaea) جمع شده بودند. حرکت صفحات تکتونیکی به تدریج این ابرقاره را شکافت و قاره‌های امروزی را ایجاد کرد.  

این فرآیند همچنان ادامه دارد. برخورد دو صفحه می‌تواند کوه‌هایی مانند هیمالیا  را ایجاد کند، در حالی که دور شدن صفحات می‌تواند شکاف‌هایی مانند دره کافتی بزرگ آفریقا به وجود آورد. همچنین، فعالیت‌های آتشفشانی و زلزله‌ها اغلب نتیجه تعامل این صفحات هستند.  

با ادامه حرکت صفحات، قاره‌ها در آینده به شکل‌های کاملاً متفاوتی قرار خواهند گرفت. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که طی ۲۵۰ میلیون سال آینده، ممکن است قاره‌ها بار دیگر به هم بپیوندند و یک ابرقاره جدید تشکیل دهند. این تحولات بر جغرافیا و بر اقلیم جهان و زیست‌شناسی گونه‌های مختلف تأثیر می‌گذارد.  

درک حرکت قاره‌ها برای پیش‌بینی بلایای طبیعی مانند زلزله و فوران‌های آتشفشانی حیاتی است. همچنین، این دانش به ما کمک می‌کند تا به تاریخچه زمین‌شناسی و تکامل زیستی بهتر پی ببریم. فناوری‌های پیشرفته مانند سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) نقش بزرگی در اندازه‌گیری و تحلیل حرکت قاره‌ها دارند.