خلاصه کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی ( نویسنده زهرا خوشنودی فر، مجتبی سوختانلو، منصور نیک پناه )

کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، نوشته زهرا خوشنودی فر، مجتبی سوختانلو و منصور نیک پناه، نقشه ای راهبردی برای گام نهادن در مسیر پرچالش اما سودآور کارآفرینی در بخش کشاورزی ایران ارائه می دهد. این اثر، خواننده را با تعاریف بنیادین کارآفرینی، ویژگی های یک کارآفرین موفق، چالش های پیش رو و فرصت های بی نظیر نهفته در دل خاک کشاورزی آشنا می کند و دیدگاهی جامع از آنچه برای راه اندازی و توسعه یک کسب وکار کشاورزی نوآورانه نیاز است، به او می بخشد.

در این کتاب، نویسندگان با زبانی شیوا و تحلیلی، خواننده را در تجربه ای غنی از مفاهیم تئوریک تا کاربردهای عملی در حوزه کشاورزی شریک می سازند. آن چه در صفحات این اثر پیش روی مخاطب قرار می گیرد، فراتر از مجموعه ای از اطلاعات صرف است؛ بلکه نگرشی عمیق به اهمیت کارآفرینی در توسعه پایدار و افزایش بهره وری این بخش حیاتی ارائه می دهد. این خلاصه، تلاشی است تا جوهره اصلی و نکات کلیدی هر فصل از کتاب را به گونه ای ملموس و قابل درک بازتاب دهد، تا هم دانشجویان و پژوهشگران و هم کارآفرینان و علاقه مندان به این عرصه، بتوانند دیدگاهی سریع و در عین حال عمیق از محتوای غنی آن به دست آورند.

فصل اول: کلیات و مفاهیم بنیادین کارآفرینی

در آغازین صفحات کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، خواننده خود را در برابر تعاریف و ماهیت چندوجهی کارآفرینی می یابد. نویسندگان با دقت، ابعاد گوناگون این مفهوم را از دیدگاه صاحب نظران مختلف تبیین می کنند. کارآفرینی تنها یک شغل یا حرفه نیست؛ بلکه یک فرآیند پیچیده، یک ذهنیت خاص و یک رویکرد جامع به زندگی و کسب وکار است. فرد کارآفرین، نه صرفاً به دنبال کسب سود، بلکه در جست وجوی خلق ارزش های جدید و حل مسائل موجود از طریق نوآوری است.

کارآفرین کیست؟ ویژگی ها و نقش ها

یکی از بخش های جذاب این فصل، بررسی ویژگی های فردی و رفتاری کارآفرینان موفق است. نویسندگان خواننده را با خصوصیاتی نظیر خطرپذیری هوشمندانه، قدرت نوآوری، آینده نگری، پشتکار، انعطاف پذیری و توانایی تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت آشنا می کنند. فرد کارآفرین، کسی است که از چالش ها فرصت می سازد و با اراده ای قوی، ایده هایش را به واقعیت تبدیل می کند. در این مسیر، او نقش های متعددی ایفا می کند؛ از رهبر و مدیر گرفته تا نوآور و حلال مشکلات، که همگی در راستای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال عمل می کنند.

انواع کارآفرینی و فرایند آن

کتاب در ادامه به دسته بندی های گوناگون کارآفرینی می پردازد و خواننده را با مفاهیمی چون کارآفرینی اجتماعی (که هدف آن حل مسائل اجتماعی است)، کارآفرینی شرکتی (نوآوری در دل سازمان های بزرگ)، و کارآفرینی سبز (تمرکز بر پایداری محیط زیست) آشنا می کند. فرآیند یک فعالیت کارآفرینانه، گام به گام تشریح می شود: از شناسایی دقیق فرصت ها و ارزیابی آن ها، تا جمع آوری منابع، راه اندازی کسب وکار و در نهایت بهره برداری و توسعه پایدار. این فرآیند، خود یک سفر پرماجرا است که نیاز به برنامه ریزی دقیق و اجرای محتاطانه دارد.

سیر تاریخی و توسعه کارآفرینی در جهان و ایران

برای درک عمیق تر کارآفرینی، نویسندگان خواننده را به سفری در تاریخ می برند. مروری بر تحولات تاریخی مفهوم کارآفرینی و جایگاه آن در اقتصاد جهانی، به وضوح نشان می دهد که این پدیده از دیرباز در جوامع مختلف وجود داشته و تکامل یافته است. سپس، به وضعیت کنونی و چالش های توسعه کارآفرینی در بستر اقتصادی و اجتماعی ایران پرداخته می شود. موانعی نظیر بوروکراسی، کمبود سرمایه، عدم دسترسی به دانش و مهارت های لازم، همگی از جمله چالش هایی هستند که در این بخش به آن ها اشاره می شود و خواننده را با واقعیت های موجود در فضای کارآفرینی کشور آشنا می کند.

فصل دوم: رویکردهای مطالعه کارآفرینی و ویژگی های غیر کارآفرینانه

این فصل از کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، خواننده را به عمق نظریه های مؤثر بر کارآفرینی می برد و به او نشان می دهد که چگونه عوامل مختلف، از روان شناختی تا محیطی، بر تصمیم گیری و موفقیت یک کارآفرین تأثیر می گذارند. درک این رویکردها به ما کمک می کند تا دید جامع تری نسبت به این پدیده پیچیده پیدا کنیم.

رویکردهای روان شناختی، جمعیت شناختی و محیطی به کارآفرینی

نویسندگان در این بخش، به تحلیل دقیق عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر شکل گیری و کامیابی کارآفرینان می پردازند. رویکرد روان شناختی، بر خصوصیات شخصیتی نظیر نیاز به توفیق، مرکز کنترل درونی، ریسک پذیری و خودکارآمدی تمرکز دارد. این رویکرد به خواننده نشان می دهد که چگونه یک طرز فکر خاص می تواند فرد را به سمت کارآفرینی سوق دهد. از سوی دیگر، رویکرد جمعیت شناختی، به عواملی چون سن، جنسیت، تحصیلات و سابقه خانوادگی می پردازد و تأثیر آن ها را بر انتخاب مسیر کارآفرینی مورد بررسی قرار می دهد. در نهایت، رویکرد محیطی، بر اهمیت اکوسیستم کارآفرینی شامل سیاست های دولتی، دسترسی به سرمایه، زیرساخت ها، فرهنگ جامعه و شبکه های حمایتی تأکید می کند. تصور کنید که یک بذر کارآفرینی برای رشد، علاوه بر بذری سالم (ویژگی های روان شناختی)، به خاک مناسب (عوامل محیطی) و مراقبت های لازم (عوامل جمعیت شناختی) نیز نیاز دارد.

شناسایی ویژگی های غیر کارآفرینانه

نکته مهم و کمتر پرداخته شده در ادبیات کارآفرینی، شناسایی ویژگی هایی است که مانع از گرایش افراد به کارآفرینی یا موفقیت آن ها در این مسیر می شوند. در این بخش، خواننده با موانع و خصوصیات فردی یا محیطی آشنا می شود که همچون ترمز عمل کرده و جلوی حرکت به سمت کارآفرینی را می گیرند. ترس از شکست، عدم تحمل ابهام، تمایل به ثبات و امنیت شغلی، فقدان خودباوری، یا حتی محیط های کاری و اجتماعی که خلاقیت و ریسک پذیری را تشویق نمی کنند، همگی می توانند از ویژگی های غیرکارآفرینانه محسوب شوند. درک این موانع به فرد کمک می کند تا آن ها را شناسایی کرده و در جهت رفع یا کاهش تأثیرشان گام بردارد.

فصل سوم: خلاقیت و نوآوری در کارآفرینی

در قلب هر فعالیت کارآفرینانه موفق، دو مفهوم اساسی نهفته اند: خلاقیت و نوآوری. این فصل از کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، خواننده را به درک عمیق این دو پدیده و نحوه هم افزایی آن ها در خلق ارزش های جدید دعوت می کند.

تعاریف و مفاهیم خلاقیت و نوآوری

نویسندگان به دقت به تمایز میان خلاقیت و نوآوری می پردازند، در حالی که ارتباط تنگاتنگ آن ها را نیز روشن می سازند. خلاقیت به معنای تولید ایده های جدید و منحصربه فرد است، همان جرقه ای که در ذهن زده می شود و راه حل هایی نوین را پیشنهاد می دهد. اما نوآوری، فراتر از ایده، به معنای تجاری سازی و پیاده سازی عملی آن ایده است؛ یعنی تبدیل آن جرقه ذهنی به یک محصول، خدمت یا فرآیند ارزشمند که در بازار یا جامعه، تأثیر ملموسی ایجاد کند. برای یک کارآفرین، این دو مفهوم مانند دو بال برای پرواز هستند: خلاقیت ایده ها را خلق می کند و نوآوری آن ها را به پرواز درمی آورد. بدون نوآوری، خلاقیت تنها در حد یک ایده خام باقی می ماند.

فرآیند خلاقیت و نوآوری

این بخش، سفر گام به گام تبدیل ایده های خام به محصولات، خدمات یا فرآیندهای جدید و ارزشمند را شرح می دهد. این فرآیند اغلب شامل مراحل زیر است:

1. آمادگی: جمع آوری اطلاعات و داده های مرتبط با یک مسئله یا فرصت.
2. نهفتگی: دوره ای که ایده در ذهن پردازش می شود، حتی در ناخودآگاه.
3. اشراق: لحظه آهان! یا پیدایش ناگهانی یک ایده یا راه حل.
4. ارزیابی: تحلیل ایده از نظر قابلیت اجرا، بازارپسندی، سودآوری و موانع.
5. پیاده سازی: تبدیل ایده به واقعیت و معرفی آن به بازار.

این فرآیند نه تنها خطی نیست، بلکه اغلب تکراری و پر از بازخورد است. یک کارآفرین باید بتواند با صبر و پشتکار، این مراحل را طی کند و در هر گام، آماده اصلاح و بهبود باشد. تغییرپذیری و انعطاف پذیری در این فرآیند، کلید دستیابی به نوآوری های پایدار است.

فصل چهارم: روش ها و فنون پرورش خلاقیت

پس از درک مفاهیم خلاقیت و نوآوری، این فصل از کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، خواننده را با ابزارها و تکنیک های عملی آشنا می کند که می توانند به پرورش خلاقیت و تسهیل فرآیند نوآوری کمک کنند. این فنون، نه تنها برای تولید ایده های جدید بلکه برای حل مسائل پیچیده کارآفرینانه نیز کاربردی هستند.

معرفی پرکاربردترین فنون پرورش خلاقیت

کتاب در این بخش به معرفی و توضیح عملی پرکاربردترین فنون پرورش خلاقیت می پردازد. از جمله مهمترین این فنون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طوفان فکری (Brainstorming): تکنیکی گروهی برای تولید تعداد زیادی ایده در زمان کوتاه، با تأکید بر کمیت و بدون قضاوت اولیه.
• نقشه برداری ذهنی (Mind Mapping): ابزاری بصری برای سازماندهی افکار و ایده ها حول یک مفهوم مرکزی که به کشف ارتباطات پنهان کمک می کند.
• تکنیک SCAMPER: چارچوبی برای پرسیدن سوالات هدایت کننده درباره یک محصول یا خدمت موجود به منظور یافتن ایده های جدید (جایگزینی، ترکیب، انطباق، تغییر، کاربرد دیگر، حذف، معکوس سازی).
• تفکر جانبی (Lateral Thinking): رویکردی که برای حل مسائل، به جای منطق خطی، به دنبال دیدگاه های غیرمعمول و خلاقانه می گردد.
• شش کلاه فکری (Six Thinking Hats): روشی برای بررسی یک مسئله از شش دیدگاه مختلف (واقعیت، احساس، قضاوت، خلاقیت، مزایا و مدیریت) به منظور تفکر جامع تر.

نویسندگان با ارائه مثال هایی ملموس، چگونگی به کارگیری هر یک از این فنون را تشریح می کنند. تصور کنید برای حل یک مشکل آبیاری در مزرعه، از طوفان فکری استفاده می کنید و ناگهان ایده هایی فراتر از آنچه تصور می کردید، به ذهنتان می رسد.

کاربرد فنون خلاقیت در حل مسائل کارآفرینانه

کتاب تأکید می کند که این فنون تنها برای خلق ایده های ناب نیستند، بلکه ابزارهایی قدرتمند برای حل چالش های روزمره و پیچیده در مسیر کارآفرینی نیز به شمار می روند. یک کارآفرین می تواند با استفاده از این تکنیک ها:

• فرصت های جدید در بازار را شناسایی کند.
• راه حل های نوآورانه برای مشکلات تولید یا بازاریابی بیابد.
• محصولات یا خدمات موجود خود را بهبود بخشد.
• مدل های کسب وکار جدیدی طراحی کند.

توانایی به کارگیری این فنون، به کارآفرین امکان می دهد که نه تنها به صورت واکنشی به مشکلات پاسخ دهد، بلکه به صورت فعالانه، آینده کسب وکار خود را شکل داده و همواره گامی جلوتر از رقبا باشد. این بخش به خواننده می آموزد که خلاقیت یک استعداد ذاتی نیست، بلکه یک مهارت آموختنی است که با تمرین و استفاده از فنون مناسب، می تواند پرورش یابد.

فصل پنجم: کارآفرینی در بخش کشاورزی

این فصل، جوهره اصلی کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی است، چرا که به طور خاص به چگونگی به کارگیری مفاهیم کارآفرینی در اکوسیستم منحصر به فرد کشاورزی می پردازد. اینجا جایی است که تئوری ها با واقعیت های مزارع و شالیزارها پیوند می خورند.

مفهوم کارآفرینی و کارآفرین کشاورزی

نویسندگان در ابتدا تعریفی اختصاصی از کارآفرینی و کارآفرین در محیط کشاورزی ارائه می دهند. کارآفرین کشاورزی، فردی است که با درک عمیق از پتانسیل های موجود در زمین، آب، اقلیم و نیروی انسانی، به شناسایی فرصت های نوآورانه در زنجیره ارزش کشاورزی می پردازد. این فرصت ها می توانند شامل تولید محصولات جدید، استفاده از فناوری های نوین، بهینه سازی فرآیندها، یا ایجاد بازارهای جدید باشند. او نه تنها یک کشاورز یا دامدار، بلکه یک مدیر کسب وکار است که دانش سنتی را با رویکردهای نوین در هم می آمیزد.

موانع توسعه کارآفرینی در بخش کشاورزی و راه های غلبه بر آن ها

بخش کشاورزی، با وجود پتانسیل های عظیم، با چالش های منحصر به فردی روبرو است که می تواند مانع توسعه کارآفرینی شود. نویسندگان به تفصیل به این موانع می پردازند:

• وابستگی به اقلیم و منابع طبیعی: خشکسالی، تغییرات آب وهوایی و کمبود منابع آب.
• نوسانات بازار: قیمت گذاری محصولات، واسطه گری و دسترسی به بازارهای مصرف.
• کمبود سرمایه و تسهیلات: نیاز به سرمایه گذاری اولیه بالا و عدم دسترسی آسان به وام های کم بهره.
• دانش ناکافی و عدم آشنایی با فناوری های نوین: عدم آگاهی از روش های کشت جدید، بیوتکنولوژی و کشاورزی هوشمند.
• ساختارهای سنتی و بوروکراسی: مقاومت در برابر تغییر و پیچیدگی های اداری.

کتاب تنها به ذکر موانع بسنده نمی کند، بلکه راهبردها و روش های مؤثری را نیز برای مواجهه و غلبه بر این چالش ها ارائه می دهد. این راهکارها شامل استفاده از بیمه محصولات، تشکیل تعاونی ها، جذب سرمایه گذاران خصوصی، آموزش و ترویج دانش جدید، و مطالبه حمایت های دولتی است. یک کارآفرین کشاورزی موفق، کسی است که از این چالش ها به عنوان انگیزه ای برای نوآوری و یافتن راه حل های پایدار استفاده می کند.

تشخیص فرصت های کارآفرینی کشاورزی

این بخش، متدولوژی ها و رویکردهای نوین برای شناسایی و ارزیابی فرصت های بکر در زنجیره ارزش کشاورزی را تشریح می کند. چگونه یک کارآفرین می تواند پتانسیل های پنهان را کشف کند؟ نویسندگان به مواردی چون:

• تحلیل نیازهای بازار و مصرف کنندگان.
• بررسی روندها و فناوری های جهانی در کشاورزی.
• استفاده از ظرفیت های منطقه ای و بومی.
• شناسایی نقاط ضعف در زنجیره تأمین موجود.

اشاره می کنند. این بخش به خواننده کمک می کند تا با نگاهی دقیق تر به محیط اطراف خود، فرصت های منحصربه فردی را که شاید از دید دیگران پنهان مانده اند، ببیند و از آن ها بهره برداری کند.

مهمترین فرصت های کارآفرینی در بخش کشاورزی

نویسندگان در پایان این فصل، به معرفی و تشریح فرصت های کلیدی و پررونق در حوزه های مختلف کشاورزی می پردازند. این فرصت ها، زمینه هایی هستند که کارآفرینان می توانند با نوآوری و سرمایه گذاری در آن ها، به موفقیت های چشمگیری دست یابند:

1. کشاورزی هوشمند و دقیق: استفاده از اینترنت اشیا (IoT)، حسگرها، پهپادها و داده های بزرگ برای بهینه سازی تولید.
2. تولید محصولات ارگانیک و سالم: پاسخ به تقاضای فزاینده مصرف کنندگان برای غذای سالم و بدون آفت کش.
3. فرآوری و بسته بندی محصولات کشاورزی: افزایش ارزش افزوده محصولات خام از طریق فرآوری و عرضه به بازارهای جدید.
4. گردشگری کشاورزی (Agritourism): ایجاد تجربه های تفریحی و آموزشی در مزارع و باغات.
5. کشت گلخانه ای و عمودی: بهینه سازی فضای تولید و کاهش مصرف آب و زمین.
6. بیوتکنولوژی کشاورزی: توسعه بذور مقاوم، کودهای زیستی و راه حل های نوین برای افزایش عملکرد.
7. مدیریت پسماند کشاورزی: تبدیل ضایعات به انرژی یا کود آلی.
8. بازارچه های آنلاین محصولات کشاورزی: حذف واسطه ها و اتصال مستقیم تولیدکننده به مصرف کننده.

این فرصت ها نشان می دهند که بخش کشاورزی، دیگر محدود به روش های سنتی نیست و با ورود به عصر نوین، افق های بی شماری را برای کارآفرینان جسور گشوده است.

فصل ششم: آموزش کارآفرینی در کشاورزی

اهمیت آموزش در پرورش نسل جدید کارآفرینان، به ویژه در بخش حساس کشاورزی، انکارناپذیر است. این فصل از کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، به طور عمیق به نقش محوری آموزش در توسعه کارآفرینی کشاورزی می پردازد و راهکارهای عملی را برای آن پیشنهاد می دهد.

تعریف و اهمیت آموزش کارآفرینی در کشاورزی

نویسندگان در این بخش، آموزش کارآفرینی در کشاورزی را فرآیندی هدفمند برای توسعه دانش، مهارت ها، نگرش ها و ویژگی های کارآفرینانه در افراد علاقه مند به این حوزه تعریف می کنند. اهمیت این آموزش به حدی است که می تواند آینده بخش کشاورزی یک کشور را متحول سازد. آموزش کارآفرینی کشاورزی نه تنها به ایجاد شغل و کاهش بیکاری کمک می کند، بلکه منجر به افزایش بهره وری، معرفی فناوری های نوین، ایجاد ارزش افزوده و در نهایت، توسعه پایدار مناطق روستایی می شود. با آموزش مناسب، افراد می توانند فرصت های پنهان در بخش کشاورزی را شناسایی کرده و آن ها را به کسب وکارهای موفق تبدیل کنند. تصور کنید جوانان تحصیل کرده کشاورزی، به جای جستجوی شغل دولتی، با مهارت های کارآفرینانه خود، مزرعه ای نوآورانه راه اندازی کنند و الگویی برای دیگران باشند.

تاریخچه، اهداف و فرایند برنامه های آموزش کارآفرینی

کتاب به بررسی روند تکاملی و سیر تاریخی دوره های آموزش کارآفرینی، هم در سطح جهانی و هم در ایران می پردازد. این روند نشان می دهد که چگونه رویکردها از آموزش صرف تئوری به سمت آموزش های کاربردی و مهارت محور تغییر کرده اند. اهداف اصلی برنامه های آموزش کارآفرینی شامل موارد زیر است:

• تقویت نگرش کارآفرینانه و پرورش خلاقیت.
• آموزش مهارت های مورد نیاز برای راه اندازی و مدیریت کسب وکار.
• شناسایی و ارزیابی فرصت های کارآفرینی.
• توسعه طرح کسب وکار (Business Plan).
• مدیریت ریسک و حل مسائل کارآفرینانه.

فرآیند این برنامه ها اغلب شامل مراحل تشخیص نیاز، طراحی سرفصل ها، اجرای دوره های آموزشی، و در نهایت ارزیابی اثربخشی آن ها است. این فرآیند، خود یک چرخه یادگیری مداوم است که باید با نیازهای روز بازار و فناوری تطابق یابد.

روش ها و چالش های تدریس کارآفرینی در کشاورزی

در این بخش، نویسندگان به معرفی شیوه های نوین و کاربردی تدریس کارآفرینی در بخش کشاورزی می پردازند. روش های سنتی سخنرانی به تنهایی برای پرورش کارآفرینان کافی نیستند؛ بلکه نیاز به رویکردهای تعاملی و تجربه محور است. از جمله روش های پیشنهادی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مطالعه موردی (Case Study): بررسی موفقیت ها و شکست های کارآفرینان واقعی در بخش کشاورزی.
• کارگاه های عملی و شبیه سازی: ایجاد فرصت برای شرکت کنندگان تا ایده های خود را در محیطی کنترل شده آزمایش کنند.
• بازدیدهای مزرعه ای و صنعتی: آشنایی با کسب وکارهای موفق و چالش های واقعی در محیط کار.
• منتورینگ (Mentoring) و کوچینگ: راهنمایی و مشاوره توسط کارآفرینان باتجربه.
• پروژه های عملی و تدوین طرح کسب وکار: الزام شرکت کنندگان به تهیه و ارائه طرح کسب وکار واقعی.

با وجود این روش های مؤثر، چالش هایی نیز در پیاده سازی آن ها وجود دارد؛ از جمله کمبود اساتید مجرب در حوزه کارآفرینی کشاورزی، نبود زیرساخت های لازم برای آموزش عملی، و عدم هماهنگی میان صنعت و دانشگاه. غلبه بر این چالش ها، مستلزم تعهد جمعی نهادهای آموزشی، دولتی و بخش خصوصی است تا بستر مناسبی برای پرورش کارآفرینان آینده کشاورزی فراهم شود.

کارآفرینی در کشاورزی تنها به معنای کشت و زرع نیست؛ بلکه تفکری است که می تواند خاک بایر را به مزرعه ای پربار از ایده های نوآورانه تبدیل کند.

نتیجه گیری و جمع بندی

کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، اثری ارزشمند از زهرا خوشنودی فر، مجتبی سوختانلو و منصور نیک پناه، نقشه ای جامع برای درک و ورود به دنیای پویای کارآفرینی در بخش کشاورزی ارائه می دهد. این کتاب به خواننده می آموزد که کارآفرینی نه تنها راهی برای کسب درآمد، بلکه یک موتور محرکه برای توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و تحقق پایداری در یکی از حیاتی ترین بخش های اقتصاد هر کشور، یعنی کشاورزی، است.

از کلیات و مفاهیم بنیادین کارآفرینی گرفته تا ریزه کاری های خلاقیت و نوآوری، و سپس بررسی تخصصی موانع و فرصت های بی شمار در بخش کشاورزی، این کتاب خواننده را در مسیری آگاهی بخش هدایت می کند. اهمیت آموزش کارآفرینی کشاورزی نیز به عنوان ستونی محکم برای تربیت نسل آینده کشاورزان و کارآفرینان، به خوبی تبیین شده است. در واقع، این کتاب تلنگری است برای همگان که با نگاهی نو، به پتانسیل های بی کران زمین های کشاورزی و ذهن های خلاق بیندیشند.

آینده کشاورزی ایران، بیش از هر زمان دیگری به تفکر کارآفرینانه، جسارت در نوآوری و توانایی تبدیل چالش ها به فرصت نیازمند است. مطالعه دقیق و عمیق کتاب مبانی کارآفرینی در کشاورزی، برای هر کسی که رؤیای خلق ارزش در این عرصه را در سر دارد، و یا می خواهد دانش خود را در این حوزه گسترش دهد، نه تنها توصیه، بلکه یک ضرورت است. این اثر، بیش از آنکه مجموعه ای از اطلاعات باشد، دعوتی است به عمل و آفرینش، تا هر فرد بتواند با دانش و بینش خود، سهمی در شکوفایی کشاورزی میهن خود داشته باشد.