مهریه قانونی چند تا سکه است؟

مهریه قانونی سقف مشخصی برای تعداد سکه تعیین نمی کند، بلکه تعهد مالی زوج در قبال زوجه محسوب می شود. در حال حاضر، قانون ۱۱۰ سکه را به عنوان مبنایی برای صدور حکم جلب در نظر گرفته است، اما این به معنای محدودیت مهریه به ۱۱۰ سکه نیست؛ بلکه پرداخت هر میزان مهریه توافق شده، بر عهده مرد است. طرح پیشنهادی ۱۴ سکه نیز هنوز به قانون تبدیل نشده و صرفاً در حال بررسی است.

در زندگی مشترک، مهریه یکی از مهم ترین مسائل حقوقی است که از دیرباز در فرهنگ و قوانین ایران جایگاه ویژه ای داشته است. این تعهد مالی، که معمولاً به صورت سکه طلا یا سایر دارایی ها تعیین می شود، به محض جاری شدن عقد نکاح، به مالکیت زن درمی آید. با این حال، پرسش های بسیاری در اذهان عمومی و به ویژه در میان زوجین جوان، درباره ماهیت، میزان و شرایط قانونی مطالبه مهریه وجود دارد.

ابها م ها و شایعاتی که گاه در مورد سقف مهریه، نقش ۱۱۰ سکه و طرح پیشنهادی ۱۴ سکه مطرح می شود، می تواند نگرانی های زیادی را برای افراد ایجاد کند. برای مثال، بسیاری از مردم دقیقاً نمی دانند که آیا قانون حداکثری برای تعداد سکه های مهریه تعیین کرده است یا خیر، یا اینکه ۱۱۰ سکه دقیقاً چه مفهومی در فرایند مطالبه مهریه دارد. این سردرگمی ها می تواند مسیر تصمیم گیری را برای افراد دشوار سازد.

مهریه چیست؟ تعاریف و مبانی قانونی

مهریه، به عنوان یک حق مالی مهم در عقد نکاح، از ارزش و اعتبار حقوقی بالایی برخوردار است. این مال که می تواند به صورت نقدی، طلا، سکه، ملک یا هر دارایی قابل تملک دیگری باشد، با توافق زوجین در زمان عقد مشخص می شود. فلسفه وجودی مهریه، فراتر از یک هدیه صرف، به عنوان پشتوانه ای مالی برای زوجه و نیز نمادی از تعهد زوج به زندگی مشترک و احترام به جایگاه همسر تلقی می شود.

بر اساس ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی ایران، هر مالی که قابل تملک باشد، می تواند به عنوان مهریه تعیین شود. این ماده قانونی تأکید می کند که مهریه باید دارای ارزش مالی و معین باشد تا امکان مطالبه و اجرای آن فراهم آید. زوجه به محض جاری شدن صیغه عقد، مالک تمام مهریه می شود و حق دارد هرگونه تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد؛ این موضوع در ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به صراحت بیان شده است. این حق مالکیت بلافاصله و بدون نیاز به هیچ اقدام دیگری برای زن ایجاد می شود و او می تواند حتی پیش از آغاز زندگی مشترک و تمکین، مهریه خود را مطالبه کند که این امر به «حق حبس» موسوم است.

نحوه تعیین مهریه کاملاً به توافق زوجین بستگی دارد و قانون، دخالتی در میزان آن ندارد؛ مگر در مواردی که شرایط صحت مهریه رعایت نشده باشد. برای مثال، مهریه باید مشخص، معین و دارای ارزش مالی باشد و نباید مال مبهم یا غیرقانونی در نظر گرفته شود. این انعطاف پذیری در تعیین مهریه، به زوجین اجازه می دهد تا با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خود، میزان و نوع مهریه را مشخص کنند.

مهریه قانونی چند تا سکه است؟ پاسخ به ابهامات کلیدی

یکی از پرسش هایی که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول می کند، این است که آیا قانون ایران سقفی برای تعداد سکه های مهریه تعیین کرده است یا خیر. این سوال اغلب ناشی از برداشت های نادرست از برخی قوانین و رویه های قضایی است. برای پاسخ به این پرسش، لازم است بین «تعداد مهریه تعیین شده در سند ازدواج» و «تعداد قابل اجرا یا سقف حبس» تفاوت قائل شد.

آیا قانون سقفی برای تعداد مهریه تعیین کرده است؟

در واقعیت، قانون مدنی ایران هیچ محدودیتی برای تعداد سکه هایی که در سند ازدواج به عنوان مهریه تعیین می شود، قائل نشده است. زوجین می توانند به هر میزان که توافق کنند، اعم از ده سکه یا هزار سکه، آن را در عقدنامه ثبت نمایند. این توافق بر اساس رضایت و خواست هر دو طرف صورت می گیرد و از نظر قانونی، مهریه تعیین شده به هر تعداد، معتبر و لازم الاجرا خواهد بود. این موضوع برای بسیاری از افرادی که تصور می کنند تعداد سکه های مهریه محدود به عدد خاصی است، ممکن است تعجب آور باشد؛ اما حقیقت حقوقی این است که سندی که در دفاتر رسمی ازدواج ثبت می شود، هر تعداد سکه را به رسمیت می شناسد.

قانون ۱۱۰ سکه مهریه: سقف پرداخت یا سقف حبس؟

با این توضیحات، اکنون به سراغ ابهام رایج در مورد ۱۱۰ سکه مهریه می رویم. این عدد، سقف مهریه ای نیست که مرد ملزم به پرداخت آن است، بلکه صرفاً به «سقف صدور حکم جلب (بازداشت) مرد» در صورت عدم پرداخت مهریه اشاره دارد. به عبارت دیگر، بر اساس قانون حمایت خانواده، چنانچه مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، دادگاه تنها تا سقف ۱۱۰ سکه از مهریه را می تواند به عنوان مبنای صدور حکم جلب او قرار دهد.

این بدان معناست که اگر مهریه زوجه، برای مثال، ۵۰۰ سکه باشد، مرد همچنان به پرداخت تمام ۵۰۰ سکه محکوم است؛ اما تنها برای عدم پرداخت ۱۱۰ سکه اول می تواند با خطر بازداشت مواجه شود. عدم پرداخت سکه های مازاد بر ۱۱۰ سکه نیز به قوت خود باقی است و مرد موظف به پرداخت آن است، اما این بخش از بدهی مهریه دیگر منجر به حبس نخواهد شد و مشمول قاعده اعسار و تقسیط مهریه خواهد بود. این رویه، با هدف حبس زدایی و کاهش تعداد زندانیان مهریه، در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است.

در گذشته، رویه های قضایی در مورد جلب مرد بابت مهریه، متفاوت بود و گاهی حتی برای بخش های بیشتر از ۱۱۰ سکه نیز حکم جلب صادر می شد. اما با گذر زمان و تغییر نگرش ها، تأکید بر این موضوع بیشتر شد که حبس باید آخرین راهکار باشد و برای مطالبات مالی، روش های دیگری مانند توقیف اموال و تقسیط، در اولویت قرار گیرند. البته لازم به ذکر است که حتی برای ۱۱۰ سکه نیز، اگر مرد بتواند اعسار خود را ثابت کند، یعنی اثبات کند که توانایی پرداخت یکجای آن را ندارد، دادگاه به جای صدور حکم جلب، اقدام به تقسیط مهریه خواهد کرد و تنها در صورت عدم پرداخت اقساط، حکم جلب صادر خواهد شد. این موضوع برای زوجین، چه در زمان تعیین مهریه و چه در زمان مطالبه یا پرداخت آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.

سقف ۱۱۰ سکه تنها برای صدور حکم جلب مرد در نظر گرفته شده است، نه سقف کلی مهریه قابل پرداخت. مرد به پرداخت تمام مهریه توافق شده، حتی اگر بیش از ۱۱۰ سکه باشد، مکلف است.

قانون جدید مهریه ۱۴ سکه: وضعیت فعلی و ابهامات سال ۱۴۰۴

اغلب افراد، به ویژه زوجین در شرف ازدواج، با شنیدن اخباری در مورد «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه»، دچار سردرگمی و نگرانی می شوند. این موضوع به دلیل عدم شفافیت در اطلاع رسانی و انتشار شایعات مختلف، ابهامات زیادی را به وجود آورده است. برای روشن شدن موضوع، باید به ماهیت واقعی این طرح و وضعیت فعلی آن در سال ۱۴۰۴ پرداخت.

ماهیت طرح: آیا قانون ۱۴ سکه تصویب شده است؟

بسیار مهم است که بدانیم طرح «اصلاح قانون مهریه» با محدودیت ۱۴ سکه، تا کنون به تصویب نهایی و لازم الاجرا نرسیده است. این طرح صرفاً یک پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی است و مراحل قانونی خود را طی می کند. همانطور که در فرایندهای قانون گذاری مرسوم است، یک طرح پس از ارائه، نیازمند بحث و بررسی در کمیسیون های مربوطه، تصویب در صحن علنی مجلس و تأیید شورای نگهبان است تا به یک قانون لازم الاجرا تبدیل شود. طرح ۱۴ سکه هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و خبری رسمی مبنی بر تبدیل شدن آن به قانون وجود ندارد.

هدف اصلی پیشنهاد این طرح، کاهش آمار طلاق، تسهیل ازدواج جوانان و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه عنوان شده است. تصور بر این است که با کاهش سقف مهریه، فشارهای مالی بر مردان کمتر شده و تمایل به ازدواج افزایش یابد. با این حال، همانطور که اشاره شد، تا این لحظه این طرح صرفاً یک پیشنهاد باقی مانده و هیچ مبنای قانونی برای اجرای آن وجود ندارد.

جزئیات طرح پیشنهادی (در صورت تصویب)

اگرچه طرح ۱۴ سکه هنوز به قانون تبدیل نشده است، اما جزئیات مطرح شده در مورد آن می تواند تصور بهتری از اهداف و محتوای احتمالی آن ارائه دهد. یکی از مفاهیمی که در این طرح مورد بحث قرار گرفته، «مالیات بر مهریه» بالای ۱۴ سکه است. به این معنا که اگر مهریه ای بیش از ۱۴ سکه تعیین شود، زوجین ملزم به پرداخت مالیات برای مازاد آن خواهند بود. این پیشنهاد با هدف کاهش مهریه های سنگین و تشویق به تعیین مهریه های متعارف تر مطرح شده است.

همچنین، در این طرح پیشنهاد شده است که مهریه به صورت پیش فرض از «عندالمطالبه» به «عندالاستطاعه» تغییر یابد. این تغییر به این معناست که در حالت عادی، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که مرد توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد و اثبات این توانایی بر عهده زن خواهد بود. این رویکرد، در نقطه مقابل مهریه عندالمطالبه قرار می گیرد که در آن مرد بدون نیاز به اثبات توانایی مالی، موظف به پرداخت است.

توصیه به مخاطب: اهمیت پیگیری اخبار رسمی

با توجه به وضعیت فعلی طرح ۱۴ سکه، اهمیت دارد که مخاطبان در مواجهه با اخبار و شایعات مربوط به قوانین مهریه، به منابع رسمی و معتبر مراجعه کنند. اعتماد به اخبار غیرموثق و شایعات می تواند منجر به تصمیمات نادرست و نگرانی های بی مورد شود. برای آگاهی از آخرین تحولات، پیگیری اطلاعیه ها و مصوبات مجلس شورای اسلامی و مراجع قضایی، بهترین راهکار است.

انواع مهریه در قانون مدنی ایران: عندالمطالبه، عندالاستطاعه و دیگر اشکال

درک صحیح از انواع مهریه، برای هر دو طرف (زوج و زوجه) بسیار حیاتی است. تعیین نوع مهریه، پیامدهای حقوقی متفاوتی در پی خواهد داشت که می تواند بر فرایند مطالبه، تقسیط و حتی حقوق زوجین در طول زندگی مشترک تأثیر بگذارد. قانون مدنی ایران، انواع مختلفی از مهریه را پیش بینی کرده که هر یک دارای تعریف و شرایط خاص خود هستند.

مهریه عندالمطالبه

یکی از رایج ترین انواع مهریه، «مهریه عندالمطالبه» است. همان طور که از نامش پیداست، این نوع مهریه به معنای آن است که زن هر زمان که بخواهد، می تواند آن را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. در این حالت، نیازی به اثبات توانایی مالی مرد نیست و زن به محض مطالبه، حق دریافت مهریه خود را دارد. یکی از مهم ترین حقوقی که با مهریه عندالمطالبه برای زوجه ایجاد می شود، «حق حبس» است. بر اساس حق حبس، زن می تواند تا زمانی که تمام مهریه عندالمطالبه خود را دریافت نکرده است، از تمکین خاص (برقراری رابطه زناشویی) خودداری کند، بدون آنکه ناشزه محسوب شود و حق دریافت نفقه او نیز پابرجا خواهد بود. البته حق حبس پس از اولین تمکین ارادی از بین می رود. مثال عملی این نوع مهریه را می توان در بسیاری از عقدنامه ها مشاهده کرد که در آن ذکر می شود: «مهریه عندالمطالبه به میزان … سکه بهار آزادی می باشد.»

مهریه عندالاستطاعه

در نقطه مقابل مهریه عندالمطالبه، «مهریه عندالاستطاعه» قرار دارد. در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد از سوی زن است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت نماید مرد از تمکن مالی لازم برای پرداخت آن برخوردار است. این نوع مهریه، در سال های اخیر و با افزایش قیمت سکه، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است تا از تحمیل فشارهای مالی غیرمنطقی بر مردان جلوگیری شود. برای اثبات استطاعت مالی زوج در دادگاه، زوجه باید مدارک و شواهد لازم را ارائه دهد. این مدارک می تواند شامل لیست اموال و دارایی های مرد (مانند سند ملک، خودرو، حساب های بانکی، فیش حقوقی)، شهادت شهود یا هر مدرک دیگری باشد که نشان دهنده توانایی مالی اوست. تفاوت کلیدی این دو نوع مهریه، در «بار اثبات» است؛ در عندالمطالبه، بار اثبات عدم تمکن مالی بر عهده مرد است (با دادخواست اعسار)، در حالی که در عندالاستطاعه، بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن قرار دارد.

مهرالمسمی، مهرالمثل و مهرالمتعه

علاوه بر دو دسته اصلی عندالمطالبه و عندالاستطاعه، قانون مدنی ایران سه اصطلاح دیگر را نیز در مورد مهریه تعریف می کند که به شرح زیر است:

• مهرالمسمی: این مهریه، همان مهریه ای است که در زمان عقد نکاح و با توافق زوجین، به صورت مشخص و معین، در عقدنامه درج می شود. این رایج ترین نوع مهریه است و بخش اعظم مهریه های ثبت شده در ایران از این نوع هستند.
• مهرالمثل: در صورتی که در عقد نکاح، مهریه ای تعیین نشده باشد یا مهریه تعیین شده به دلایلی (مانند نامعلوم بودن) باطل باشد، و زوجین پس از نزدیکی از یکدیگر جدا شوند، دادگاه بر اساس شأن زن، عرف و شرایط خانوادگی او، مهریه ای را به عنوان مهرالمثل تعیین می کند.
• مهرالمتعه: این نوع مهریه زمانی مطرح می شود که در عقد نکاح دائم، مهریه ای تعیین نشده باشد و مرد، زن خود را قبل از نزدیکی و دخول، طلاق دهد. در این حالت، مرد موظف است با توجه به وضعیت مالی و موقعیت خود، مبلغی را به عنوان مهرالمتعه به زن بپردازد. تعیین این مبلغ توسط دادگاه صورت می گیرد.

مراحل مطالبه مهریه: راهنمایی برای زوجه

برای زوجه ای که قصد مطالبه مهریه خود را دارد، آگاهی از مراحل قانونی و مسیرهای موجود بسیار مهم است. انتخاب مسیر صحیح می تواند در سرعت و کارایی فرایند دریافت مهریه نقش بسزایی داشته باشد. به طور کلی، دو مسیر اصلی برای مطالبه مهریه وجود دارد: از طریق اداره ثبت اسناد و از طریق دادگاه خانواده.

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، یکی از روش های نسبتاً سریع تر برای زنانی است که سند ازدواج رسمی دارند. این روش زمانی کارآمد است که مهریه به صورت وجه نقد، سکه، طلا یا مال منقول مشخص دیگری باشد که نیاز به کارشناسی پیچیده نداشته باشد. مزایای این روش شامل سرعت بالاتر در شروع فرایند و در برخی موارد، هزینه کمتر نسبت به مسیر قضایی است.

مراحل اجرایی بدین صورت است که زوجه با در دست داشتن اصل سند ازدواج به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، یا به دایره اجرای ثبت اسناد محل وقوع ازدواج، مراجعه می کند. در آنجا، تقاضای صدور اجراییه مهریه را تقدیم می کند. پس از صدور اجراییه، ابلاغیه ای برای زوج ارسال می شود و به او ۱۰ روز مهلت داده می شود تا مهریه را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، زوجه می تواند با معرفی اموال و دارایی های زوج (مانند حساب های بانکی، خودرو، ملک یا حتی یک سوم یا یک چهارم حقوق و مستمری او، بسته به شرایط)، از اجرای ثبت تقاضای توقیف اموال را نماید. اموالی که جزء مستثنیات دین نباشند، توقیف و پس از طی مراحل قانونی، برای پرداخت مهریه به فروش می رسند.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

مسیر مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده، برای مواردی مناسب است که سند ازدواج رسمی نیست، مهریه مال غیرمنقول یا پیچیده ای است که نیاز به ارزیابی کارشناسی دارد، یا اینکه زوجه ترجیح می دهد از همان ابتدا از طریق دادگاه اقدام کند. همچنین، در مواردی که اموالی برای توقیف از طریق ثبت شناسایی نمی شود، این مسیر می تواند کارآمدتر باشد.

زن با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده، فرایند را آغاز می کند. پس از ثبت دادخواست، تعیین وقت رسیدگی انجام می شود و طرفین برای حضور در جلسه دادگاه دعوت می شوند. دادگاه با بررسی مستندات و اظهارات طرفین، حکم مقتضی را صادر می کند. در این مسیر نیز، زوجه می تواند در طول یا پس از صدور حکم، درخواست توقیف اموال منقول و غیرمنقول زوج را ارائه دهد. این توقیف می تواند شامل ملک، خودرو، حساب بانکی، سهام و هرگونه دارایی دیگری باشد که جزء مستثنیات دین محسوب نمی شود.

نکات مهم: انتخاب مسیر مناسب و لزوم مشاوره حقوقی

انتخاب مسیر مناسب برای مطالبه مهریه، به شرایط پرونده، نوع مهریه، و دارایی های زوج بستگی دارد. در بسیاری از مواقع، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده می تواند به زوجه کمک کند تا بهترین و کارآمدترین راه را انتخاب کند و از پیچیدگی های احتمالی قانونی آگاهی یابد. همچنین، آشنایی با رویه های قضایی و قوانین به روز، ضامن احقاق حقوق زوجه خواهد بود.

دادخواست اعسار و تقسیط مهریه: راهنمایی برای زوج

در رویارویی با مطالبه مهریه، اغلب مردان نگران توانایی مالی خود برای پرداخت یکجای آن هستند. قانون برای این دسته از افراد، راهکاری به نام «دادخواست اعسار» را پیش بینی کرده است که می تواند به تقسیط مهریه و کاهش فشار مالی کمک کند. درک صحیح از این فرایند برای زوجین ضروری است.

اعسار چیست و چه زمانی می توان آن را تقدیم کرد؟

«اعسار» در اصطلاح حقوقی، به معنای ناتوانی فرد از پرداخت دیون و بدهی های مالی خود است. در مورد مهریه، زوج می تواند با تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه خانواده، ادعا کند که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد و از دادگاه بخواهد که مهریه را به صورت اقساطی برای او تعیین کند. این دادخواست معمولاً پس از مطالبه مهریه از سوی زوجه و در همان دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای مهریه، قابل طرح است.

برای پذیرش دادخواست اعسار، مرد باید مدارک لازم برای اثبات عدم تمکن مالی خود را به دادگاه ارائه دهد. این مدارک می تواند شامل لیست کلیه اموال و دارایی های زوج (اعم از منقول و غیرمنقول)، گردش حساب بانکی در دوره های مشخص، شهادت حداقل دو نفر شاهد معتبر که از وضعیت مالی زوج اطلاع کافی دارند، و مدارکی مبنی بر عدم وجود مال توقیف پذیر باشد. دادگاه با بررسی دقیق این مدارک و انجام تحقیقات لازم، در مورد اعسار زوج تصمیم گیری می کند. نکته مهم این است که بار اثبات اعسار بر عهده مرد است و او باید به دادگاه ثابت کند که در حال حاضر، توانایی پرداخت مهریه به صورت کامل یا یکجا را ندارد.

تقسیط مهریه

در صورت پذیرش دادخواست اعسار از سوی دادگاه، حکم به «تقسیط مهریه» صادر می شود. دادگاه با توجه به توان مالی زوج (میزان درآمد، دارایی ها، هزینه های زندگی و تعداد افراد تحت تکفل) و قیمت روز سکه، میزان پیش قسط و تعداد اقساط ماهانه را تعیین می کند. این اقساط می تواند به صورت ماهیانه، فصلی یا حتی سالیانه باشد و معمولاً مبلغ یا تعداد سکه هر قسط نیز مشخص می شود (مانند پرداخت یک سکه هر چند ماه یکبار). هدف از تقسیط، این است که مرد بتواند با توجه به درآمد خود، به تدریج مهریه را پرداخت کند و از فشار مالی شدید و احتمالی حبس رهایی یابد.

بسیار مهم است که زوج به پرداخت منظم اقساط تعیین شده توسط دادگاه پایبند باشد. پیامدهای عدم پرداخت اقساط مهریه می تواند جدی باشد. در صورت تأخیر در پرداخت سه قسط متوالی، زوجه می تواند مجدداً از دادگاه درخواست صدور حکم جلب زوج را نماید. در این صورت، حکم جلب صادر شده و زوج با خطر بازداشت مواجه خواهد شد. بنابراین، تقسیط مهریه یک فرصت برای زوج محسوب می شود که باید با جدیت به آن عمل کند.

مستثنیات دین

در فرایند مطالبه و توقیف اموال بابت مهریه، برخی اموال تحت عنوان «مستثنیات دین» قرار می گیرند که در هیچ شرایطی قابل توقیف نیستند. این قانون برای حفظ حداقل های زندگی افراد و جلوگیری از بی خانمانی یا از دست دادن ابزار امرار معاش وضع شده است. مهم ترین مستثنیات دین شامل موارد زیر است:

• مسکن متناسب با شأن محکوم علیه (زوج) و افراد تحت تکفل او.
• لوازم و اثاثیه ضروری زندگی که برای ادامه حیات او و خانواده اش لازم است.
• ابزار و وسایل کار یا حرفه او (مانند ابزار کشاورزی، صنعتی، یا اداری که برای کسب درآمد ضروری است).
• مبلغی از ودیعه مسکن (رهن) که برای تأمین مسکن ضروری است.
• حقوق و مزایای دریافتی ماهانه که برای امرار معاش ضروری است (معمولاً بخشی از حقوق قابل توقیف است، نه تمام آن).

درک این موارد به زوج کمک می کند تا از حقوق خود در مواجهه با توقیف اموال آگاه باشد و بداند کدام دارایی های او از دسترس توقیف خارج هستند.

نکات حقوقی تکمیلی در مورد مهریه

پیچیدگی های حقوقی مربوط به مهریه تنها به تعریف و مراحل مطالبه آن محدود نمی شود. موارد و سناریوهای متعددی وجود دارد که می تواند بر نحوه محاسبه، پرداخت و حتی تعلق مهریه تأثیر بگذارد. در این بخش، به برخی از مهم ترین این نکات تکمیلی پرداخته می شود تا تصویر کامل تری از این حق مالی ارائه گردد.

نحوه محاسبه ارزش سکه

یکی از دغدغه های اصلی در پرونده های مهریه سکه، نحوه محاسبه ارزش آن است. آیا قیمت سکه در زمان عقد ملاک است یا قیمت روز مطالبه؟ بر اساس قانون، ملاک محاسبه ارزش سکه، «قیمت روز مطالبه» آن است. این بدان معناست که هر زمان زن مهریه خود را مطالبه کند، قیمت سکه در همان روز مبنای محاسبه قرار می گیرد. این امر می تواند با توجه به نوسانات بازار طلا، تفاوت های چشمگیری در مبلغ نهایی مهریه ایجاد کند و یکی از دلایل اصلی نگرانی های مالی زوجین محسوب می شود.

تأثیر طلاق از طرف زن یا مرد بر مهریه

نوع طلاق نیز می تواند بر میزان مهریه تأثیرگذار باشد:

1. طلاق از طرف مرد: اگر طلاق از سوی مرد باشد و او بدون دلیل موجه قصد جدایی داشته باشد، موظف به پرداخت تمام مهریه است. دادگاه در این شرایط، معمولاً سخت گیری بیشتری در زمینه تقسیط اعمال می کند، مگر اینکه مرد بتواند اعسار شدید خود را اثبات کند.
2. طلاق از طرف زن: در صورتی که طلاق به درخواست زن باشد (مانند طلاق خلع یا مبارات)، زن برای گرفتن طلاق ممکن است مجبور به بخشش قسمتی یا تمام مهریه خود شود. این موضوع به توافق طرفین و نظر دادگاه بستگی دارد. اما اگر زن دلیل موجهی برای طلاق داشته باشد (مانند عسر و حرج) و بتواند آن را در دادگاه اثبات کند، می تواند هم طلاق بگیرد و هم مهریه خود را به طور کامل مطالبه نماید.

مهریه در صورت فوت زوج یا زوجه

در صورت فوت هر یک از زوجین، وضعیت مهریه به شرح زیر است:

• فوت زوج: مهریه، مانند سایر دیون و بدهی های متوفی، از ماترک (اموال به جای مانده) مرد پرداخت می شود. حتی اگر مرد اموالی نداشته باشد، این دین بر عهده او باقی می ماند و در صورت وجود دارایی، پیش از تقسیم ارث بین ورثه، مهریه زوجه باید پرداخت شود.
• فوت زوجه: اگر زوجه قبل از دریافت مهریه خود فوت کند، مهریه او به عنوان بخشی از ماترک وی، به ورثه اش (شامل همسر، پدر و مادر و فرزندان) به نسبت سهم الارث قانونی آن ها به ارث می رسد و ورثه می توانند مهریه را از زوج مطالبه کنند.

تأثیر خیانت بر حق مهریه

این یک باور غلط رایج است که خیانت زن به خودی خود باعث سقوط حق مهریه او می شود. در قوانین ایران، خیانت زن یا مرد، به تنهایی، دلیلی برای سلب حق مهریه نیست. مهریه یک حق مالی است که به محض عقد نکاح ایجاد می شود و تنها در شرایط بسیار خاص و اثبات شده (مانند اثبات عدم رابطه زناشویی در طول زندگی مشترک و موارد نادر دیگر)، ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. بنابراین، زن حتی در صورت اثبات خیانت، همچنان مستحق دریافت مهریه خود خواهد بود.

مهریه و ازدواج موقت (صیغه)

در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه از شرایط صحت عقد است. به این معنا که اگر مهریه تعیین نشود، عقد موقت باطل خواهد بود. مهریه در عقد موقت معمولاً به صورت نقدی یا مال معین و در همان ابتدای عقد تعیین و پرداخت می شود. در صورتی که مدت عقد موقت به پایان برسد یا مرد از ادامه آن منصرف شود، زن مستحق دریافت تمام مهریه تعیین شده است، مگر اینکه نزدیکی صورت نگرفته باشد که در آن صورت، نصف مهریه تعلق می گیرد.

نقش وکیل متخصص مهریه در پرونده ها

با توجه به پیچیدگی ها و ظرافت های حقوقی مربوط به مهریه، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده می تواند تأثیر بسزایی در پیشبرد پرونده و احقاق حقوق طرفین داشته باشد. وکیل می تواند با ارائه مشاوره حقوقی دقیق، راهنمایی در جمع آوری مستندات، تنظیم دادخواست، و حضور در جلسات دادگاه، به زوجین کمک کند تا مسیر قانونی را با اطمینان بیشتری طی کنند و بهترین نتیجه ممکن را به دست آورند.

تأثیر افزایش قیمت سکه بر اقساط و کل مهریه

همانطور که قبلاً اشاره شد، ملاک محاسبه مهریه سکه، قیمت روز مطالبه است. این موضوع می تواند بر اقساط تعیین شده نیز تأثیر بگذارد. با افزایش قیمت سکه، ارزش ریالی هر قسط نیز افزایش می یابد. دادگاه ها در تعیین اقساط و با توجه به درخواست تعدیل اقساط از سوی زوج، می توانند این نوسانات را در نظر بگیرند تا پرداخت برای مرد امکان پذیر باشد. این چالش اقتصادی، اغلب منبع اختلاف و نگرانی بین زوجین است و نیازمند درک متقابل و راهکارهای قانونی منعطف است.

نتیجه گیری

مسئله مهریه در نظام حقوقی ایران، یکی از مهم ترین و در عین حال، پیچیده ترین مباحث خانواده محسوب می شود که آگاهی و درک صحیح از آن برای تمامی افراد جامعه ضروری است. در این مقاله به این موضوع که مهریه قانونی چند تا سکه است پرداخته شد و مشخص گردید که قانون هیچ سقفی برای تعداد سکه هایی که زوجین می توانند به عنوان مهریه تعیین کنند، قائل نشده است. توافق طرفین در زمان عقد، ملاک اصلی تعیین میزان مهریه است.

نکته حیاتی دیگر، درک مفهوم ۱۱۰ سکه است. این عدد، سقف مهریه قابل پرداخت نیست، بلکه صرفاً به عنوان مبنای صدور حکم جلب (بازداشت) مرد در صورت عدم پرداخت مهریه و اثبات تمکن مالی او در نظر گرفته می شود. مازاد بر ۱۱۰ سکه، همچنان به عنوان بدهی بر عهده مرد است و از طریق توقیف اموال یا تقسیط، قابل مطالبه خواهد بود. همچنین، طرح پیشنهادی ۱۴ سکه که در مجلس مطرح شده، تا کنون به قانون تبدیل نشده و صرفاً در مراحل بررسی قرار دارد.

در طول مسیر زندگی مشترک، چه در زمان تعیین مهریه و چه در صورت بروز چالش های احتمالی، تصمیم گیری آگاهانه و مسئولانه، با در نظر گرفتن تمامی ابعاد قانونی و فردی، بسیار اهمیت دارد. آگاهی از تفاوت های مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، مراحل مطالبه مهریه، شرایط دادخواست اعسار و تقسیط، و مفهوم مستثنیات دین، می تواند به زوجین کمک کند تا حقوق و مسئولیت های خود را بهتر درک کنند. با توجه به نوسانات اقتصادی و پیچیدگی های روزافزون، مشورت با وکلای متخصص و کسب اطلاعات به روز و دقیق، همواره توصیه می شود تا از بروز مشکلات و نگرانی های حقوقی جلوگیری به عمل آید.