آیا شیر خشک می‌تواند بر سلامت کودک شما تأثیر بگذارد؟
شیر خشک می‌تواند در بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه زمانی که دسترسی به شیر تازه مایع ممکن نیست، گزینه‌ای منطقی و کاربردی باشد. اما واقعیت این است که شیر خشک، همه‌ی مواد مغذی موجود در شیر تازه را به‌طور کامل تأمین نمی‌کند و همین موضوع ممکن است به سلامت کودک آسیب برساند. در ادامه، اطلاعات مفیدی درباره‌ی مزایا و نگرانی‌های مربوط به شیر خشک ارائه شده است.
شیر خشک چیست؟
شیر خشک یا «شیر پودری»، محصولی است که از تبخیر کامل آب موجود در شیر تازه تهیه می‌شود. این نوع شیر معمولاً در دو نوع «پرچرب» و «بدون چربی (اسکیم)» عرضه می‌گردد. به‌دلیل ماندگاری بالا و قابلیت نگهداری آسان، شیر خشک در خانواده‌هایی که دسترسی دائمی به شیر مایع ندارند، کاربرد گسترده‌ای دارد.
کارشناس ما، دکتر شوتا جایسوال، متخصص ارشد تغذیه از بیمارستان Shardacare، شهر سلامت – نویدا، در گفت‌وگویی اختصاصی اظهار داشت:
«هرچند شیر خشک به‌طور کلی بی‌خطر محسوب می‌شود و در سطح گسترده‌ای استفاده می‌گردد، اما آگاهی از مزایا و معایب آن، به‌ویژه در ارتباط با رشد کودکان، ضروری است.»
در ادامه، نکات کلیدی مطرح‌شده از سوی این متخصص را مرور می‌کنیم:
نگرانی‌های احتمالی درباره شیر خشک
۱. آلودگی باکتریایی
اگرچه نادر است، اما در برخی موارد مشاهده شده که شیر خشک می‌تواند به باکتری آلوده شود، به‌ویژه زمانی که نگهداری یا استفاده از آن به‌درستی انجام نشود.
دکتر جایسوال توضیح داد:«این موضوع ممکن است منجر به بروز عفونت‌های جدی در افراد آسیب‌پذیر، مانند نوزادان یا کودکانی شود که سیستم ایمنی آنها هنوز کامل رشد نکرده است.»
او توصیه کرد: اگر قصد استفاده از شیر خشک را دارید، حتماً به نکات بهداشتی توجه کنید؛ از جمله نگهداری در مکان خنک و خشک، و استفاده از آب سالم و تمیز برای آماده‌سازی.
۲. احتمال بالاتر آلودگی با فلزات سنگین یا مواد شیمیایی
برخی از انواع شیر خشک ممکن است حاوی سطح بالاتری از آلاینده‌ها مانند فلزات سنگین، آفت‌کش‌ها یا هورمون‌ها باشند. این مواد می‌توانند از محیط زیست یا فرایند تولید وارد محصول شوند.
با اینکه استفاده از محصولات ارگانیک یا دارای گواهی‌نامه‌های معتبر می‌تواند ریسک را کاهش دهد، اما همچنان لازم است که والدین برند‌های معتبر را انتخاب کرده و برچسب‌های ایمنی را بررسی کنند.
۳. استفاده بیش از حد از شکر و افزودنی‌ها
بسیاری از شیر‌های خشک موجود در بازار، به‌ویژه آنهایی که برای نوزادان و کودکان خردسال فرموله شده‌اند، حاوی قند‌های افزوده، طعم‌دهنده‌ها یا نگهدارنده‌های مصنوعی هستند. مصرف بیش‌از‌حد قند در کودکان می‌تواند به اضافه‌وزن، پوسیدگی دندان و در بلندمدت به افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ منجر شود. بنابراین، هنگام خرید شیر خشک، به برچسب تغذیه‌ای دقت کرده و از انتخاب محصولاتی با قند و افزودنی‌های کمتر اطمینان حاصل کنید.
۴. رژیم غذایی نامتعادل
شیر خشک اگرچه منبع خوبی از بسیاری مواد مغذی است، اما اتکا بیش‌از‌حد به آن می‌تواند جایگزین رژیم غذایی متنوع و غنی شود.
به گفته دکتر جایسوال:«شیر خشک فاقد برخی اسید‌های چرب طبیعی و ترکیبات زیست‌فعال خاصی است که در شیر تازه وجود دارند. بنابراین، ضروری است که مصرف شیر خشک در کنار سایر غذا‌های مغذی و متنوع صورت گیرد تا رژیم غذایی کودک متعادل باقی بماند.»
۵. تأثیر احتمالی بر کودکان مبتلا به عدم تحمل لاکتوز
همانند شیر تازه، شیر خشک نیز حاوی لاکتوز است که در کودکان دارای عدم تحمل لاکتوز می‌تواند باعث بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال یا دل‌درد شود. در صورت وجود حساسیت یا مشکل گوارشی، می‌توان از شیر خشک بدون لاکتوز یا جایگزین‌های گیاهی مانند شیر سویا یا شیر بادام استفاده کرد.
جمع‌بندی
شیر خشک می‌تواند گزینه‌ای ایمن و منطقی برای بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه در شرایطی که دسترسی به شیر تازه محدود است، باشد. با این حال، باید آگاه بود که این محصول جایگزین کاملی برای شیر تازه نیست و ممکن است برخی از مواد مغذی مهم را نداشته باشد.
پیش از آن‌که شیر خشک را به‌طور منظم در رژیم غذایی کودک خود وارد کنید، حتماً با یک متخصص تغذیه یا پزشک کودکان مشورت نمایید تا بر اساس شرایط خاص فرزندتان، بهترین تصمیم گرفته شود.