برای مهریه سکه امامی یا بهار آزادی

انتخاب سکه امامی یا بهار آزادی برای مهریه، به توافق صریح زوجین در عقدنامه بستگی دارد؛ در صورت عدم ذکر صریح نوع سکه، طبق رویه قضایی، زوج ملزم به پرداخت سکه گران تر (فرد اعلا) نیست و می تواند سکه رایج بازار (معمولاً سکه امامی) را ارائه دهد. شناخت تفاوت ها برای جلوگیری از اختلافات ضروری است.

در دنیای امروز، مسائل حقوقی مرتبط با خانواده، به ویژه مهریه، پیچیدگی های خاص خود را دارند. مهریه، که به عنوان یک حق مالی قانونی برای زن در عقد ازدواج شناخته می شود، اغلب به صورت سکه تعیین می گردد. اما در این میان، انتخاب نوع سکه و صراحت در بیان آن، می تواند زمینه ساز ابهامات و حتی اختلافات جدی در آینده باشد. بسیاری از زوجین و حتی خانواده ها، با این پرسش مهم مواجه هستند که آیا برای مهریه، باید سکه امامی را انتخاب کرد یا سکه بهار آزادی طرح قدیم؟ این مقاله با رویکردی تحلیلی و حقوقی، به بررسی دقیق تفاوت ها، جوانب قانونی و نکات کاربردی پیرامون این موضوع می پردازد تا هر فرد بتواند با آگاهی کامل، تصمیم گیری کند.

اهمیت شناخت انواع سکه در تعیین و پرداخت مهریه

مهریه به عنوان پشتوانه مالی زن، در لحظه عقد بر ذمه مرد قرار می گیرد. این حق، که می تواند به اشکال مختلفی مانند وجه نقد، اموال غیرمنقول، یا طلا تعیین شود، در فرهنگ ما اغلب به صورت سکه طلا مشخص می شود. انتخاب سکه به عنوان مهریه، همواره با ابهاماتی همراه بوده است، به ویژه زمانی که نوع و طرح دقیق سکه در عقدنامه قید نمی شود. این عدم صراحت، در زمان مطالبه یا پرداخت مهریه، می تواند به محل اختلاف جدی تبدیل گردد. درک صحیح از ویژگی های هر نوع سکه و آشنایی با قوانین مرتبط، نه تنها به شفافیت در زمان عقد کمک می کند، بلکه از درگیری های حقوقی و مالی احتمالی در آینده نیز پیشگیری می نماید. تعیین دقیق نوع سکه در عقدنامه، از بروز تفاسیر مختلف جلوگیری کرده و مسیر را برای اجرای آسان تر تعهد مهریه هموار می سازد. این شناخت، به زوجین کمک می کند تا با دیدی باز، حق و تکالیف خود را بشناسند.

سفری در تاریخ سکه های تمام بهار آزادی: از طرح قدیم تا سکه امامی

برای درک بهتر تفاوت های سکه ها در بحث مهریه، لازم است نگاهی به تاریخچه و مشخصات هر یک بیندازیم. سکه های طلا در ایران، پس از انقلاب ۱۳۵۷، با نام «بهار آزادی» ضرب شدند و تاکنون در دو طرح کلی ادامه یافته اند.

سکه بهار آزادی طرح قدیم: یادگاری از دوران گذشته

سکه بهار آزادی طرح قدیم، که ضرب آن از سال ۱۳۵۸ آغاز شد و تا سال ۱۳۷۰ ادامه داشت، امروزه بیشتر جنبه یادگاری و کلکسیونی پیدا کرده است. ظاهر این سکه ها از یک روی مزین به نام «علی بن ابیطالب» (سه بار تکرار شده به خط معقلی تزئینی در داخل یک شش ضلعی، با عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و از روی دیگر به تصویر بارگاه امام رضا (علیه السلام) همراه با عبارت «اولین بهار آزادی» در بالا و تاریخ ضرب در پایین مزین بود. به دلیل توقف تولید این سکه ها، میزان کمیابی آن ها در بازار، به تدریج افزایش یافته و این موضوع، خود بر قیمت آن ها در مقایسه با سکه های طرح جدید تأثیر گذاشته است. کسانی که به دنبال این نوع سکه در بازار هستند، معمولاً با چالش یافتن آن و پرداخت قیمتی بالاتر مواجه می شوند.

سکه امامی (طرح جدید): سکه رایج امروز

پس از سال ۱۳۷۰، سکه های بهار آزادی با طرح جدیدی ضرب شدند که به دلیل نقش تصویر حضرت امام خمینی (ره) بر روی آن، به «سکه امامی» یا «سکه طرح جدید» معروف شدند. این سکه ها از آن زمان تاکنون به ضرب و توزیع خود ادامه داده اند. یک روی این سکه ها مزین به تصویر امام و سال ضرب است و روی دیگر آن، تصویر بارگاه امام رضا (علیه السلام) به همراه عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالا و «بهار آزادی» در پایین دیده می شود. نکته جالب توجه در مورد سکه های امامی، پدیده «تاریخ ضرب سال ۱۳۸۶» است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به منظور جلوگیری از بروز تفاوت قیمتی میان سکه های با سال ضرب جدیدتر و قدیمی تر، تصمیم گرفت که تمامی سکه های ضرب شده پس از سال ۱۳۸۶ (مانند سال های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ و …) را با تاریخ ثابت ۱۳۸۶ منتشر کند. این تصمیم، از سردرگمی در بازار و نوسانات بی مورد قیمت جلوگیری می کند و این سکه ها را به گزینه ای یکپارچه تر برای معاملات و پرداخت مهریه تبدیل کرده است.

تفاوت سکه های بانکی و غیربانکی در پرداخت مهریه

در کنار طرح قدیم و جدید، سکه های طلا از نظر نحوه عرضه نیز به دو دسته «بانکی» و «غیربانکی» تقسیم می شوند. سکه های بانکی، آن دسته از سکه هایی هستند که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و از طریق شبکه بانکی یا بورس کالا عرضه می شوند. این سکه ها معمولاً در بسته بندی های رسمی و با هولوگرام معتبر عرضه می گردند که اصالت و اعتبار آن ها را تضمین می کند. در مقابل، سکه های غیربانکی، همان سکه هایی هستند که در بازار آزاد طلا و جواهر معامله می شوند و ممکن است فاقد بسته بندی رسمی بانک مرکزی باشند. در پرداخت مهریه، اگر در عقدنامه به صراحت ذکر نشده باشد که سکه ها باید از نوع بانکی باشند، معمولاً سکه های غیربانکی نیز مورد قبول واقع می شوند، به شرط آنکه از لحاظ عیار و وزن، استاندارد باشند. با این حال، برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از هرگونه شبهه، برخی افراد ترجیح می دهند که در عقدنامه، به نوع بانکی سکه اشاره کنند.

مقایسه ای جامع: سکه امامی و بهار آزادی طرح قدیم از نگاه حقوقی و اقتصادی

یکی از مهم ترین بخش های این بررسی، مقایسه دقیق سکه امامی و سکه بهار آزادی طرح قدیم از ابعاد مختلف است. این مقایسه به زوجین و مراجع قضایی کمک می کند تا با دیدی باز، به تفاوت ها و چالش های احتمالی واقف شوند.

یکسانی عیار و وزن: تفاوتی که وجود ندارد

برخلاف تصور رایج، از نظر ویژگی های فیزیکی اصلی، تفاوت معناداری میان سکه امامی (طرح جدید) و سکه بهار آزادی طرح قدیم وجود ندارد. هر دو نوع سکه، دارای عیار ۹۰۰ در هزار (یعنی ۹۰ درصد طلای خالص و ۱۰ درصد آلیاژ مس) هستند. همچنین، وزن هر دو سکه برابر ۸.۱۳۵۹۸ گرم است. این یکسانی در عیار و وزن، نشان می دهد که ارزش ذاتی طلای به کار رفته در آن ها یکسان است و هرگونه تفاوت در قیمت بازار، ناشی از عوامل دیگری است نه تفاوت در ماهیت طلا.

چرا قیمت ها متفاوت است؟ درک اختلاف ارزش بازار

با وجود یکسانی در عیار و وزن، مشاهده می شود که قیمت بازار سکه امامی و سکه بهار آزادی طرح قدیم، گاهی با یکدیگر متفاوت است. معمولاً سکه های طرح جدید (امامی) قیمت بالاتری دارند. این اختلاف قیمت را می توان به چند عامل نسبت داد:

1. کمیابی طرح قدیم: از آنجا که ضرب سکه طرح قدیم متوقف شده است، تعداد آن ها در بازار کمتر است و این کمیابی می تواند به افزایش قیمت نسبی آن منجر شود. اما به دلیل ناآگاهی برخی افراد و ترجیح طرح جدید، این قاعده همواره صادق نیست.
2. ذهنیت بازار و تقاضا: تقاضا برای سکه های طرح جدید (امامی) به دلیل رایج بودن و سهولت معاملات بیشتر است. مردم عموماً به دنبال سکه «به روز» هستند و این ذهنیت، بر تقاضا و در نتیجه قیمت آن تأثیر می گذارد.
3. حباب سکه: گاهی اوقات، عواملی مانند نوسانات اقتصادی، انتظارات تورمی و افزایش تقاضا برای سرمایه گذاری در طلا، باعث ایجاد «حباب» قیمتی در سکه ها می شود. این حباب، می تواند بر هر دو نوع سکه تأثیر بگذارد، اما تأثیر آن بر سکه رایج تر و پرتقاضاتر، یعنی سکه امامی، ممکن است بیشتر باشد.

این اختلاف قیمت در زمان پرداخت مهریه اهمیت می یابد، چرا که می تواند به نفع یا ضرر یکی از طرفین باشد، مگر آنکه در عقدنامه، نوع سکه به صراحت و با دقت تعیین شده باشد.

کدام سکه برای مهریه «بهتر» است؟ یک تحلیل بی طرفانه

پرسش از «بهتر» بودن سکه امامی یا طرح قدیم برای مهریه، پاسخ قاطعی ندارد؛ زیرا همان طور که بیان شد، از نظر عیار و وزن، هر دو یکسان هستند. انتخاب «بهترین» گزینه، به توافق و صراحت زوجین در عقدنامه بازمی گردد. اگر در عقدنامه به طور مشخص «سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم» قید شود، زوج ملزم به پرداخت همان نوع است، حتی اگر یافتن آن در بازار دشوارتر یا گران تر باشد. و اگر «سکه تمام بهار آزادی طرح جدید (امامی)» قید شود، باز هم تعهد به همان نوع خواهد بود. اما اگر تنها عبارت «سکه تمام بهار آزادی» بدون ذکر طرح قید گردد، اینجاست که ابهامات حقوقی پدید می آیند. در چنین شرایطی، معمولاً دادگاه ها به عرف زمان عقد و نظریات مشورتی قوه قضاییه رجوع می کنند. لذا، «بهتر» بودن یک سکه، به وضوح و دقت نگارش عقدنامه وابسته است و نه به ماهیت ذاتی سکه. توصیه می شود که زوجین با آگاهی کامل از تفاوت ها و با مشورت، نوع سکه را به صراحت در سند ازدواج ثبت کنند.

ظرافت های حقوقی در تعیین و مطالبه مهریه با سکه

مسائل حقوقی پیرامون مهریه سکه، ظرافت های خاصی دارند که آگاهی از آن ها برای زوجین و فعالان حوزه حقوقی ضروری است. از نحوه نگارش عقدنامه تا چگونگی مطالبه و پرداخت، هر مرحله ای نیازمند دقت و شناخت قوانین است.

سرنوشت مهریه در صورت عدم ذکر صریح نوع سکه در عقدنامه

شاید یکی از رایج ترین ابهامات در مهریه سکه، زمانی است که در عقدنامه، نوع و طرح سکه به صورت دقیق (مثلاً طرح قدیم یا جدید) قید نشده و تنها به عبارت کلی «تعدادی سکه تمام بهار آزادی» اکتفا شده است. در چنین مواردی، رویه قضایی و نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه، راهگشا هستند.

بر اساس نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه (شماره 7/1402/169 مورخ 1402/03/10) و با استناد به ماده ۲۷۹ قانون مدنی که بیان می دارد: «اگر معلوم شود که معامله بر روی یک شیء معین نشده است و فرد متعهد، اجباری به پرداخت فرد اعلا (گران ترین نوع) از آن جنس را ندارد»، اینگونه تفسیر می شود که در صورت کلی بودن تعهد پرداخت سکه، زوج ملزم به پرداخت سکه گران تر (یعنی لزوماً طرح قدیم یا گران ترین نوع موجود در بازار) نیست. به عبارت دیگر، او می تواند هر نوع سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم یا طرح جدید) را برای ایفای تعهد خود ارائه دهد. این نظریه به متعهد این امکان را می دهد که با توجه به شرایط بازار و قیمت ها، یکی از انواع موجود را انتخاب کند.

نظریه مشورتی قوه قضاییه تصریح دارد که در صورت عدم ذکر صریح نوع سکه در عقدنامه، زوج مجبور به پرداخت گران ترین نوع سکه نیست و می تواند سکه رایج را ارائه دهد، مگر آنکه صراحتاً نوع خاصی قید شده باشد.

همچنین، در برخی موارد، دادگاه ها به «عرف و زمان عقد» نیز توجه می کنند. اهمیت تاریخ عقد و عرف رایج در آن زمان برای تشخیص نیت واقعی زوجین، می تواند در تصمیم گیری دادگاه مؤثر باشد. برای مثال، اگر عقد نکاحی در سال هایی که سکه طرح قدیم رایج بوده (مثلاً قبل از سال ۱۳۷۰) منعقد شده باشد، ممکن است دادگاه تشخیص دهد که منظور زوجین، سکه طرح قدیم بوده است. اما در سال های اخیر که سکه امامی به سکه غالب بازار تبدیل شده است، در صورت عدم ذکر صریح، احتمالاً سکه امامی ملاک قرار می گیرد. در هر حال، نقش دادگاه در تعیین تکلیف این اختلافات، بسیار پررنگ است.

لزوم رعایت صراحت: زمانی که نوع سکه در عقدنامه مشخص است

در مقابل حالت کلی بودن تعهد، زمانی که در عقدنامه، نوع خاصی از سکه، مثلاً «تمام سکه بهار آزادی طرح قدیم» یا «تمام سکه امامی سال ۱۳۸۶» به صراحت ذکر شده باشد، تکلیف روشن است. در این شرایط، زوج ملزم به پرداخت دقیقاً همان نوع سکه ای است که در عقدنامه قید شده است. عدم رعایت این صراحت و تلاش برای پرداخت نوع دیگری از سکه، می تواند منجر به اختلاف و لزوم جبران تفاوت قیمت توسط زوج شود. اگر زوج نتواند سکه مشخص شده را تهیه کند، باید تفاوت قیمت آن با سکه رایج را به صورت نقدی به زوجه پرداخت نماید. این موضوع، اهمیت نگارش دقیق و بدون ابهام عقدنامه را دوچندان می کند.

نگارش عقدنامه: پرهیز از اشتباهات رایج

عدم آشنایی با انواع سکه ها و تغییرات آن ها، گاهی منجر به نگارش اشتباهاتی در عقدنامه می شود که در آینده مشکل ساز خواهد بود. عباراتی نظیر «سکه امام قدیم» یا «سکه بهار آزادی طرح قدیم سال ۱۳۸۶» از جمله اشتباهات رایج هستند. همان طور که پیشتر توضیح داده شد، سکه امام (سکه طرح جدید) از سال ۱۳۷۰ به بعد ضرب شده و نمی تواند «قدیم» باشد. همچنین، سکه بهار آزادی طرح قدیم تا سال ۱۳۷۰ ضرب می شده و سال ۱۳۸۶ مربوط به تاریخ ضرب سکه امامی (طرح جدید) است. بنابراین، نگارش صحیح و دقیق عباراتی مانند «تمام سکه بهار آزادی طرح قدیم» یا «تمام سکه بهار آزادی طرح جدید (امامی)» برای جلوگیری از هرگونه ابهام و اختلاف، حیاتی است. این دقت در نگارش، نه تنها زوجین را از مشکلات آتی دور می کند، بلکه روند رسیدگی قضایی را نیز در صورت بروز اختلاف، تسهیل می بخشد.

محاسبه مهریه به نرخ روز: نوسانات بازار و قانون

یکی از واقعیت های اقتصادی کشور، نوسانات دائمی قیمت طلا و سکه است. مهریه، هرچند که در زمان عقد تعیین می شود، اما ارزش واقعی آن در زمان پرداخت، بر اساس قیمت روز محاسبه خواهد شد. این بدان معناست که اگر مهریه ۱۰۰ سکه باشد، ارزش این ۱۰۰ سکه در زمان مطالبه و پرداخت، بر اساس قیمت روز سکه تعیین می شود، نه قیمت زمان عقد. این قاعده، برای حفظ ارزش مهریه در برابر تورم و نوسانات اقتصادی است. بنابراین، زوجین باید آگاه باشند که با گذشت زمان، میزان تعهد مالی می تواند تغییر کند. این موضوع به ویژه در شرایطی که پرداخت مهریه به صورت اقساطی انجام می شود، اهمیت بیشتری می یابد، چرا که هر قسط بر اساس نرخ روز سکه محاسبه و پرداخت خواهد شد.

محدودیت ها و راهکارهای پرداخت مهریه سکه

پرداخت مهریه، به خصوص در زمان اختلاف و جدایی، می تواند چالش های متعددی را برای زوجین به همراه داشته باشد. قوانین مرتبط با ضمانت اجرا، محدودیت ها و امکان پرداخت اقساطی، برای حمایت از هر دو طرف تدوین شده اند.

۱۱۰ سکه: خط قرمز مهریه و حکم جلب

یکی از مهم ترین قوانین در زمینه مهریه سکه، مربوط به ضمانت اجرایی ۱۱۰ سکه اولیه است. بر اساس ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، مشمول ضمانت اجرایی کیفری است. این بدان معناست که اگر زوج توانایی مالی برای پرداخت این میزان از مهریه را نداشته باشد، زوجه می تواند از طریق دادگاه، حکم جلب او را دریافت کند و او با خطر زندان مواجه خواهد شد، مگر آنکه بتواند «اعسار» (عدم توانایی مالی) خود را به اثبات برساند. این بند قانونی، به نوعی حداقل تضمین برای وصول مهریه را فراهم می آورد و از تضییع حق زن جلوگیری می کند. اما این موضوع، به این معنی نیست که مهریه محدود به ۱۱۰ سکه است، بلکه صرفاً بحث «ضمانت اجرایی کیفری» آن مطرح است.

مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه: اثبات توانایی مالی زوج

برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، وضعیت حقوقی متفاوت است. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده، مطالبه مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، نیازمند اثبات توانایی مالی زوج توسط زوجه است. به عبارت دیگر، برای دریافت سکه های بیشتر از ۱۱۰ عدد، زوجه باید به دادگاه ثابت کند که همسرش توانایی پرداخت آن ها را دارد. این قانون، با هدف جلوگیری از فشار بیش از حد مالی بر زوج و پیشگیری از زندانی شدن افراد به دلیل مهریه های سنگین وضع شده است. در عمل، این موضوع می تواند فرآیند وصول مهریه را برای زوجه ای که مهریه سنگینی دارد، دشوارتر کند، زیرا بار اثبات توانایی مالی زوج بر عهده اوست.

ضمانت اجرایی کیفری مهریه محدود به ۱۱۰ سکه است؛ برای مطالبه مازاد بر آن، زوجه باید توانایی مالی زوج را به اثبات برساند. این قانون، با هدف تعادل و پیشگیری از مشکلات مالی شدید برای زوج وضع شده است.

درخواست اعسار: پرداخت اقساطی مهریه

در بسیاری از موارد، زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، به خصوص اگر مهریه به تعداد زیادی سکه تعیین شده باشد. در چنین شرایطی، قانون این امکان را به زوج می دهد که درخواست اعسار (عدم توانایی مالی) از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. پس از بررسی وضعیت مالی زوج توسط دادگاه (شامل دارایی ها، درآمد، و هزینه های زندگی)، در صورت اثبات اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند. تعداد و میزان اقساط، به نظر قاضی و شرایط مالی خاص زوج بستگی دارد. این فرآیند، راهکاری است برای تعدیل فشار مالی بر زوج و در عین حال، تضمین حق وصول مهریه برای زوجه، هرچند که به صورت تدریجی انجام پذیرد. لازم به ذکر است که حتی در صورت اثبات اعسار، ۱۱۰ سکه اولیه نیز شامل اقساط می شود و زوج ملزم به پرداخت آن ها خواهد بود.

سکه های کوچکتر: ربع، نیم و سکه گرمی در مقام مهریه

علاوه بر سکه های تمام بهار آزادی، انواع دیگری از سکه های طلا نیز در بازار موجود هستند که گاهی اوقات در تعیین مهریه مورد استفاده قرار می گیرند. این سکه ها شامل نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی می شوند که هر یک مشخصات و کاربردهای خاص خود را دارند.

نیم سکه و ربع سکه

نیم سکه و ربع سکه، نسخه های کوچکتر و سبک تر از سکه تمام بهار آزادی هستند. نیم سکه وزنی معادل ۴.۰۶۶۵ گرم و ربع سکه وزنی برابر با ۲.۰۳۳۲۵ گرم دارد. این سکه ها، نیز مانند سکه های تمام، دارای عیار ۹۰۰ در هزار طلا هستند. از لحاظ طرح ظاهری، نیم سکه و ربع سکه از ابتدای سال ۱۳۵۸ تاکنون فقط به شکل طرح قدیم ضرب شده اند. این بدان معناست که یک روی آن ها مزین به نام «علی بن ابیطالب» و عبارت «بانک ملی ایران» و روی دیگر آن تصویر بارگاه امام رضا (علیه السلام) همراه با عبارت «بهار آزادی» و تاریخ ضرب است. تنها تفاوت در این سالیان، تغییر تاریخ ضرب آن ها بوده و طرح اصلی ثابت مانده است. این سکه ها می توانند به عنوان بخشی از مهریه یا حتی کل آن تعیین شوند و شرایط حقوقی آن ها نیز مشابه سکه تمام بهار آزادی است؛ یعنی صراحت در عقدنامه برای نوع و تعداد آن ها اهمیت دارد.

سکه گرمی

سکه گرمی، جدیدترین عضو خانواده سکه های طلا در ایران است که وزنی معادل ۱.۰۱۶۶۲ گرم دارد. این سکه نیز با عیار ۹۰۰ در هزار ضرب می شود. طرح ظاهری سکه گرمی، ترکیبی از نقش دو طرح سکه کامل قدیم و جدید است؛ به این صورت که یک روی آن مزین به نام «علی بن ابیطالب» و عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» است و روی دیگر آن، تصویر حضرت امام خمینی (ره) نقش بسته است. سکه گرمی به دلیل وزن کمتر و قیمت پایین تر نسبت به سکه های دیگر، گاهی اوقات به عنوان گزینه ای برای تعیین مهریه های با تعداد بالا یا در کنار سایر سکه ها مورد توجه قرار می گیرد. در مورد این سکه ها نیز، دقت در نگارش عقدنامه و تعیین دقیق تعداد و نوع، از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد کرد.

نوع سکه	وزن (گرم)	عیار	طرح رایج	دوره ضرب
تمام بهار آزادی (طرح قدیم)	۸.۱۳۵۹۸	۹۰۰ در هزار	بارگاه امام رضا (ع)، نام علی (ع)	۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰
تمام بهار آزادی (سکه امامی/طرح جدید)	۸.۱۳۵۹۸	۹۰۰ در هزار	بارگاه امام رضا (ع)، تصویر امام خمینی (ره)	از ۱۳۷۰ تاکنون (با تاریخ ۸۶)
نیم سکه	۴.۰۶۶۵	۹۰۰ در هزار	طرح قدیم	از ۱۳۵۸ تاکنون
ربع سکه	۲.۰۳۳۲۵	۹۰۰ در هزار	طرح قدیم	از ۱۳۵۸ تاکنون
سکه گرمی	۱.۰۱۶۶۲	۹۰۰ در هزار	ترکیبی از طرح قدیم و جدید	از ۱۳۸۹ تاکنون

رهنمودهای حقوقی و کاربردی برای زوجین

برای جلوگیری از بروز مشکلات و اختلافات احتمالی در آینده، زوجین می توانند با رعایت برخی نکات حقوقی و کاربردی، فرآیند تعیین و پرداخت مهریه را شفاف تر و آسان تر کنند.

پیش از عقد: پیشگیری بهتر از درمان

گفته می شود که پیشگیری بهتر از درمان است، و این اصل در مورد مسائل حقوقی مهریه نیز صدق می کند. زوجین می توانند با در نظر گرفتن اقدامات زیر، از بروز بسیاری از چالش ها در آینده جلوگیری کنند:

• مشاوره با وکیل متخصص خانواده: پیش از امضای عقدنامه، خصوصاً در مواردی که مهریه به تعداد زیاد یا با شرایط خاصی تعیین می شود، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده بسیار توصیه می شود. وکیل می تواند تمامی ابعاد حقوقی را شفاف سازی کرده و به زوجین در اتخاذ بهترین تصمیم کمک کند.
• تعیین دقیق نوع، طرح و حتی سال ضرب سکه در عقدنامه: این مهم ترین گام برای جلوگیری از ابهامات آتی است. به جای عبارت کلی «تعدادی سکه تمام بهار آزادی»، بهتر است به صراحت ذکر شود «تعداد ۱۰۰ قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید (امامی) با تاریخ ضرب سال ۱۳۸۶» یا «تعداد ۵۰ قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم». این دقت، هرگونه تفسیری را محدود می کند.
• ثبت توافقات شفاف و مکتوب: اگر توافقات خاصی بر سر نحوه پرداخت، شروط ضمن عقد یا هر جزئیات دیگری وجود دارد، بهتر است همه آن ها به صورت مکتوب و رسمی در عقدنامه یا یک سند رسمی دیگر ثبت شوند تا در آینده قابل استناد باشند.

در زمان مطالبه یا پرداخت: آگاهی و شفافیت

حتی پس از عقد، در زمان مطالبه یا پرداخت مهریه، آگاهی از نکات زیر می تواند مفید باشد:

• آگاهی از آخرین تغییرات قوانین: قوانین مربوط به مهریه و نحوه اجرای آن ممکن است در طول زمان تغییر کنند. زوجین باید از آخرین مصوبات قانونی آگاه باشند تا بتوانند از حقوق خود دفاع کنند یا تعهدات خود را به درستی انجام دهند. مراجعه به منابع حقوقی معتبر و مشورت با وکیل، بهترین راه برای به روز ماندن است.
• ثبت رسمی هرگونه توافق بر سر تعدیل یا نحوه پرداخت مهریه: اگر زوجین در مورد تعدیل مهریه، بخشش بخشی از آن، یا نحوه جدیدی برای پرداخت اقساطی به توافق رسیده اند، حتماً این توافقات را به صورت رسمی و مکتوب ثبت کنند. توافقات شفاهی در دادگاه فاقد اعتبار کافی هستند و می توانند موجب بروز مشکلات بیشتر شوند.

دقت در نگارش عقدنامه، مشاوره با وکیل متخصص و آگاهی از قوانین، ستون فقرات یک ازدواج پایدار و عاری از چالش های حقوقی مهریه است. این اقدامات پیشگیرانه، آینده ای روشن تر را برای زوجین رقم می زند.

نتیجه گیری

مسئله تعیین و پرداخت مهریه با سکه، به ویژه انتخاب بین سکه امامی و بهار آزادی طرح قدیم، از جمله دغدغه های مهم زوجین و فعالان حقوقی است. همان طور که در این مقاله بررسی شد، هر دو نوع سکه از نظر عیار و وزن تفاوتی با یکدیگر ندارند، اما تفاوت های قیمتی و ظاهری آن ها، در کنار عدم صراحت در عقدنامه، می تواند منجر به بروز اختلافات جدی شود. قوانین و رویه قضایی، در صورت عدم ذکر صریح نوع سکه، زوج را مجبور به پرداخت گران ترین نوع نمی داند و عرف زمان عقد نیز در تصمیم گیری دادگاه مؤثر است. از سوی دیگر، آگاهی از محدودیت های قانونی ۱۱۰ سکه و امکان درخواست اعسار برای پرداخت اقساطی، به طرفین کمک می کند تا با چالش های مالی به شیوه ای عادلانه تر مواجه شوند.

هدف اصلی از این بررسی، تأکید بر اهمیت صراحت، دقت و آگاهی حقوقی در تمامی مراحل تعیین و پرداخت مهریه است. زوجین باید با مشورت وکلای متخصص، تمامی جزئیات مربوط به نوع، طرح و تعداد سکه ها را به صورت شفاف در عقدنامه درج کنند تا از هرگونه ابهام و درگیری حقوقی آتی پیشگیری شود. این رویکرد پیشگیرانه، نه تنها از هزینه های مالی و روانی جلوگیری می کند، بلکه به استحکام بنیان خانواده نیز کمک شایانی خواهد کرد. هرگونه ابهام در این زمینه، فرصتی است برای کسب مشاوره تخصصی و اطمینان از اتخاذ بهترین تصمیم.