زیر و رو شدنِ گورهای تاریخی در شیراز!

به گزارش مجله زنده خبری، در آخرین روزهای سال 1400 که بسیاری از شهرها در سفرهای نوروزی شرکت داشتند، در گورستان تاریخی شیراز، کارگران در حال کار بر روی طرحی برای «تسطیح» قبور هستند. برخی از فعالان و علاقه مندان به میراث فرهنگی مانند شاهدان عینی با انتشار عکس هایی از کار این کارگران اعلام کردند که کارگرانی که سنگ قبرها را از روی زمین برداشته اند به هیچ وجه توجیهی برای هویت تاریخی قبرستان ندارند و به همین دلیل برخی از سنگ قبرها شکسته و آسیب دیده اند. یا جابجا شده اند.

امیرحسن محمدیان، مدرس دانشگاه به عنوان مرمت کننده مجموعه دارالسلام، اما در توضیحات منتشر شده در فضای مجازی به نقل از وی، اشاره به اینکه کارفرمای این پروژه آرامستان و سازمان شیراز است، می گوید: برای بهبود حرم دارالسلام در حال تسطیح آرامگاه است، واضح باشد، هر قبر در همان نقطه ای که قرار دارد پاک می شود، یعنی تمام خاکی که به مرور زمان بر روی آن نشسته است پاک می شود تا قبر کاملاً پاک شود. از زمین خارج شده و سپس به کمک ملات اطراف و زیر قبر کاملاً پوشیده و مسطح می شود، به طوری که قبر روی سطحی صاف قرار می گیرد و در حالی که شکل حرم زیباتر و مرتب تر است، افراد می توانند حرکت بیشتری داشته باشند. به راحتی از طریق قبور و تا حدودی n نگذارند پا بر قبر بگذارند. (چون قبور دیده شد و از زمین بیرون آمد)

نکته مهم ترمیم قبور با ملات است که بسیار مستحکم است و همچنین به دلیل طبیعی بودن به سنگ ها آسیبی وارد نمی کند و با عدم نفوذ آب به زیر قبور از آسیب بیشتر به این آثار ارزشمند جلوگیری می کند.

دارالسلام شیراز یکی از گورستان های باستانی ایران است که قدمت آن بر اساس برخی روایت ها به بیش از 1200 سال می رسد. گفته می شود وسعت این گورستان حدود 10 هکتار بوده و حدود 10000 سنگ قبر در آن وجود داشته و اموات تا سال 1357 در آنجا دفن می شده اند و برخی از علما، نویسندگان و اندیشمندان شیرازی در این قبرستان مدفون هستند. در این گورستان مقبره هایی از دوره اسلامی نیز شناسایی شده است.

اما وضعیت نگهداری از این گورستان در سال های اخیر بسیار بحث برانگیز بوده است. بسیاری از مقبره های او در چند سال اخیر شکسته و ویران شده است. کتیبه قبرستان سقاخانه مربوط به سال 1284 هجری قمری نیز در سال 1388 ناپدید شد و تخریب این قبرستان تاریخی به طرق مختلف تا امروز ادامه دارد. چند سال پیش با تسطیح بخشی از این قبرستان، منظره تاریخی آن مخدوش شد. تصاویر جدیدی از این گورستان قبلا منتشر شده است که نشان می دهد تسطیح بخشی دیگر از گورستان به صورت پاسخگو ادامه دارد.

مسعود منیعتی، رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس به مجله زنده خبری گفت: تصاویری از ناظران میراث فرهنگی دریافت کرده ایم که تعدادی از کارگران دارالسلام شیراز در حال برداشتن سنگ قبرهای قدیمی و تاریخی هستند. در واقع یک تسطیح قریب الوقوع است که باعث نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شده است. ما معتقدیم دارالسلام یکی از مهم ترین گورستان های تاریخی ایران است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، بنابراین دستکاری در این مکان و حتی منظر تاریخی آن اشتباه بزرگی است.

وی افزود: چند سالی است که صحبت از ساماندهی قبرستان تاریخی دارالسلام، لزوم حفاظت و تثبیت منظر تاریخی آن و ایجاد راه های دسترسی برای بازدیدکنندگان مطرح شده است، اما متاسفانه نه تنها نتیجه ای حاصل نشده است، بلکه آنها قبلاً در این قبرستان این تجربه را داشتیم، چند سال پیش وقتی سنگ قبرها را پشت سر هم از قسمت شمالی قبرستان عوض کردند، منظره تاریخی آن را به کلی تغییر دادند.

رئیس انجمن میراث فرهنگی استان فارس ادامه داد: وقتی عکس‌ها و اطلاعات جدیدی از تسطیح قطعه جدید در دارالسلام به دست ما رسید، با رئیس میراث فرهنگی استان فارس تماس گرفتم که گفت اصلاً اینطور نیست. آگاه بوده و با شهرداری تماس خواهد گرفت و پیگیری خواهد کرد، در حال حاضر کار کارگران به حالت تعلیق در آمده است تا مشخص شود که آیا این تسطیح طبق طرح مصوب میراث فرهنگی انجام می شود یا خیر.

وی با اشاره به تعطیلی قبرستان دارالسلام در روز شنبه 28 اسفند 1392، درباره تعطیلی کارگران گفت: در حال حاضر ندیده اند کسی کار کند.

منیعتی افزود: باید بررسی شود که آیا طرح مرمتی وجود داشته است یا خیر، زیرا در تلاشی که در مقابل مسجد مشیر حوض سنگی ساخته شد و اعتراضاتی به راه افتاد، ابتدا میراث فرهنگی اعلام کرد که این استخر مرمت ندارد. طرح میراث فرهنگی، اما در کمتر از دو هفته خبر دادند که چنین طرحی وجود دارد و اطلاعی ندارند. همین بس که مدیران و کارکنان میراث فرهنگی در این چند ماه مدام در حال تغییر بوده اند.

وی خاطرنشان کرد: قبرستان دارالسلام در اختیار خیرین است و توسط شهرداری اداره می شود و میراث فرهنگی بر آن نظارت دارد. ناظر میراث فرهنگی در محل دیده نشد و مشخصاً ناظر میراث فرهنگی نبود. روز جمعه که عکس های این قبرستان منتشر شد و ما پیگیری کردیم، فقط نگهبان فرستادند. البته زمانی که اثری ثبت شده مشاهده می شود، ناظر میراث فرهنگی باید حضور داشته باشد و تمامی اقدامات با نظر و نظارت او انجام شود.

این دوستدار میراث فرهنگی گفت: گورستان های تاریخی از چند جهت حائز اهمیت هستند. از سوی دیگر دارالسلام آرامگاه بسیاری از فرهیختگان و شخصیت هایی است که شیراز را ساختند، ساختند و حفظ کردند. این قبرستان دارای بخشی است که ائمه جمعه شیراز از زمان زندیه در آن دفن شده اند. باید به عنوان یک دارایی ارزشمند در نظر گرفته شود.

منیعتی در ادامه درباره حذف سنگ قبرها با تزئینات کمتر توضیح داد: شاهدیم که در این تسطیح، سنگ قبرهایی با تزئینات کمتر کنار گذاشته شده و از آنهایی که تزئینات و طرح های مجلل تری دارند، تقدیر می شود. این یک اشتباه بزرگ است. آنها از کجا می دانند که سنگ قبری که کمتر تزیین شده بود کی بود و چه خدماتی در این زمین کرد؟ برداشتن این سنگ قبرها و حفظ آنهایی که نقوش و تزئینات بیشتری دارند دور از انصاف است. به همین دلیل تاکید می کنیم که این قبرستان باید با تمام جزئیات حفظ شود.

رئیس انجمن میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس گفت: حتی تغییر چهره قبرستان تاریخی دارالسلام بدون نظر کارشناسی کارشناسان مرمت نیز اشتباه است. باید آنها را دعوت کنند و در مقابل این فضای تاریخی خواستار تصمیم درست باشند. جالب اینجاست که چند سال پیش همایشی در مورد حرم دارالسلام برگزار کردیم و صحبت های زیادی در مورد مرمت و حفاظت از آن شد، اما اکنون نه خبری از مسئولین وقت شهر است که در آن همایش شرکت کرده اند و نه نظرات اساتید و کارشناسان

انتهای پیام/