آیا دستگاه تصفیه هوا مفید است؟

خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد

آیا دستگاه تصفیه هوا مفید است؟

شاید یکی از متداول‌ترین سوالاتی که درباره دستگاه‌های تصفیه هوا خصوصا دستگاه تصفیه هوا خانگی مدل Shamim UN90 New با یون منفی پرسیده می‌شود، این است که آیا واقعا این دستگاه‌ها تاثیری در کیفیت هوا و حفظ سلامتی دارند؟ جواب کوتاه به این سوال، بله است. دستگاه‌های تصفیه هوا می‌توانند بسیار مفید باشند. اما نوع کیفیت دستگاه اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه به بررسی انواع مهم دستگاه تصفیه هوا و ترفندهای فروش دستگاه تصفیه هوا از طرف فروشندگان آن می‌پردازیم.

انواع مختلف دستگاه تصفیه هوا کدامند؟

به طور کلی، واضح است که وظیفه یک دستگاه تصفیه هوا از بین بردن ذرات معلق و پاکسازی هوا است. اما دستگاه‌های تصفیه هوا از دو نوع روش مختلف برای از بین بردن ذرات استفاده می‌کنند:

مکش هوا به داخل دستگاه و به دام انداختن ذرات معلق و آزاد کردن هوای پاک از دستگاه
آزاد کردن ذراتی مانند ازن به هوا و باردار کردن و از بین بردن ذرات آلاینده در هوا

دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلتر هپا و کربن اکتیو

دستگاه‌های تصفیه هوایی که از فیلتر هپا و کربن اکتیو استفاده می‌کنند، هیچ گونه ماده جدیدی را به محیط اضافه نمی‌کنند. فیلتر هپای به کار رفته در این دستگاه‌ها معمولا از پنبه، فایبرگلاس، فیبر و یا موادی با شبیه به آن ها است. این فیلتر قادر به جذب ذراتی است که با چشم قابل مشاهده نیست. ذرات PM.25 که چیزی در حدود ۳ میکرون هستند. چشم انسان تنها ذرات بزرگتر از ۱۰ میکرون را می بیند. این ذرات شامل ویروس ها، باکتری ها و ذراتی از این نوع نیز می شود.

فیلتر هپا در صورتی که کیفیت مناسبی داشته باشد تا ۹۹% ذرات آلاینده را جذب می‌کند. در کنار فیلتر هپا، در این نوع دستگاه‌ها از فیلتر کربن اکتیو استفاده می‌شود. وظیفه اصلی این فیلتر ها حذف عوامل شیمیایی موجود در محیط است. به طور کلی استفاده از این دستگاه‌ها می‌تواند گزینه مناسبی برای پاکسازی هوا خانه باشد. اما تنها در صورتی که فیلترها و ساخت دستگاه از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد.

دستگاه‌های دارای لامپ UV

کاربرد اصلی لامپ UV برای از بین بردن باکتری‌ها است. اما ظاهرا بیشتر لامپ های UV به دلیل عبور بسیار سریع جریان هوا از فیلتر، قادر به کشتن باکتری ها نیستند. عملکرد کلی این نوع دستگاه‌ها به این صورت است: با تابش نور لامپ UV به سطح فیلتر، مولکول های گازی آلاینده شروع به انجام واکنش می‌کنند و پس از تخریب به مولکول های بی خطر تبدیل می شوند.

فرآیندی که با اثرات جانبی همراه است. چراکه ممکن است در مسیر تبدیل آلاینده ها به مولکول های بی خطر، بعضی از مولکول ها به صورت ناقص واکنش دهند و تبدیل به مولکول‌هایی ناشناخته و جدید شوند. موضوعی که عوارض نامشخص و احتمالا خطرناکی را در پی دارد. استفاده از این نوع دستگاه‌ها در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها توصیه می‌شود و به نظر نمی‌رسد برای مصرف خانگی مناسب باشند.

انواع دیگر دستگاه‌های تصفیه هوا

دستگاه‌های تصفیه هوا انواع دیگری دارند:

دستگاه‌های تصفیه هوا یون ساز ( که مکانیزم تصفیه شبیه به لامپ UV دارند)
فتوکالیست‌ها
الکترواستاتیک‌ها

در نهایت، چرا به دستگاه تصفیه هوا نیاز دارم؟

در یک روز گرم تابستانی با روشن کردن کولر، هوای محیط را خنک می‌کنیم. برای تصفیه آب شهری از دستگاه تصفیه آب استفاده میکنیم و اثرات بهره‌گیری از آن را در مزه آب به خوبی حس می کنیم. در این میان، با خریدن یک دستگاه تصفیه هوا مناسب، در صورتی که از بیماری های تنفسی رنج ببرید، یا هوای محیط شما شامل مقادیر زیادی از گازهای شیمیایی یا بو باشد، در کوتاه مدت متوجه اثر استفاده از دستگاه تصفیه هوا خواهید شد. اما در غیر این صورت ممکن است در یک بازه زمانی کوتاه، تغییر محسوسی را در هوا محیط احساس نکنید.

انواع فیلتراسیون دستگاه تصفیه هوا

فیلتراسیون هوا عمدتاً به دو شکل انجام می شود که شامل موارد زیر می باشد:

در فیلتراسیون فعال (Active)، فرایند با یونیزه کردن آلاینده ها انجام می شود. در این دستگاه ها نیاز به تعویض فیلتر نمی باشد، ولی نکته مهم این است که در فیلتراسیون فعال گاز ازن تولید می شود، که افزایش غلظت گاز ازن در محیط موجب گلو درد، درد قفسه سینه و سرفه می گردد. در فیلتراسیون غیر فعال (Passive)، با مکش هوا به درون دستگاه و عبور از فیلتر های مختلف، هوا تصفیه شده و از جهت مخالف دستگاه خارج می شود.

فیلتر دستگاه تصفیه هوا

به طور کلی، تعداد فیلترها و نوع آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. استفاده همزمان از چند فیلتر، نتیجه بهتری در تصفیه هوا دارد. اگر فردی از وجود یک آلاینده خاص در محیط خود ناراضی است، باید از نوع آلاینده مطلع شده تا فیلتر مناسب برای حذف آن را انتخاب نماید. مراحل تصفیه هوای دستگاه های خانگی متناسب با مدل دستگاه و کاربری ممکن است از 3 تا 7 مرحله متغیر باشد که در اینجا به عنوان مثال فیلترهای دستگاه تصفیه هوای خانگی کووی، تشریح شده است.

مراحل فیلتراسیون دستگاه تصفیه هوای کووی

پیش فیلتر دستگاه تصفیه هوا (فیلتراسیون اولیه)

در مرحله فیلتراسیون اولیه ذرات جامد بزرگ موجود در هوا نظیر گرد و غبار، پرز فرش و موی حیوانات جذب فیلتر می شوند، این فیلتر قابل شستشو می باشد. شایان ذکر است، انتخاب پیش فیلتر با کیفیت، عمر فیلتر کربن و هپا را افزایش می دهد. می توان گفت پیش فیلتر اولین سد در دستگاه های تصفیه هوای خانگی می باشد.

فیلتر ثانویه دستگاه تصفیه هوا (پیش فیلتر)

عملکرد این فیلتر نیز همانند فیلتر اولیه می باشد، با این تفاوت که قادر به حذف گرد و غبار با دقت بیشتری است، این فیلتر قابلیت شستشو نیز دارد.

فیلتر کربن فعال دستگاه تصفیه هوا (اکتیو)

کربن دارای قابلیت واکنش با اکسیژن می باشد و پس از واکنش، کربن به همراه اکسیژن که کربن اکتیو نام دارد، حاصل می شود. وجود کربن اکتیو در سطح فیلتر موجب جذب بالای آلاینده ها در دستگاه های تصفیه هوا شده است. فیلتر کربن فعال به عنوان جاذب ترین فیلتر شناخته می شود، زیرا توانایی حذف 3000 نوع از ترکیبات مضر گازی را دارا می باشد، همچنین فیلتر کربن فعال موجب بازگشت دوباره آلاینده به هوا نمی شوند.

در دستگاه های تصفیه هوا با سطح تماس بسیار بالا، گازهای مضر نظیر فرمالدئید، H₂S و NH₃ توسط فیلتر کربن فعال حذف می شود، علاوه بر این فیلتر اکتیو در جذب انواع بو ها و آلاینده ها همچون بوی سیگار، مواد شیمیایی و اسپری ها بسیار موثر می باشد. از نقاط ضعف فیلتر کربن فعال می توان به عدم توانایی در جذب گرد و غبار اشاره نمود، البته قرار گیری این فیلتر در کنار پیش فیلتر و هپا، در فیلتراسیون اصلی، این مشکل را برطرف ساخته است.

فیلتر ضد عفونی کننده دستگاه تصفیه هوا

فیلتر کربن اکتیو یا ضد عفونی کننده در دستگاه تصفیه کننده هوا برای حذف عوامل شیمیایی مضر و بوی نامطبوع نظیر بوی سیگار و انواع گازهای سمی مانند دی اکسید سولفور، دی اکسید کربن، منو اکسید کربن و غیره استفاده می شود.

هپا به عنوان مهم ترین مرحله فیلتراسیون دستگاه های تصفیه هوای خانگی بشمار می رود. این فیلتر را می توان به عنوان قلب دستگاه تصفیه هوا به شمار آورد. از این فیلتر در مقیاس های بزرگتر برای اماکن بهداشتی و درمانی که نیاز به تصفیه هوا با دقت بالا می باشد، استفاده می شود. وجود فیلتر Hepa در دستگاه تصفیه کننده هوا به معنی حذف ذرات با راندمان بالا می باشد، جنس این فیلتر از مواد گیاهی است و با دقت بسیار بالا قادر به حذف آلاینده های میکروبیولوژی، باکتری ها، ویروس ها، عوامل آلرژی زا نظیر گرده گیاهان، قارچ و کپک می باشد و به طور کلی قادر به حذف هرگونه ذرات معلق تا 98 درصد می باشد. دقت فیلتر هپا در دستگاه های تصفیه هوای خانگی معمولاً در محدوده 0.1 میکرون است و به ذرات معلق بزرگتر از این سایز اجازه عبور نمی دهد. یک فیلتر با کیفیت هپا، در حدود 17000 ساعت قابلیت کارکرد دارد و این میزان چیزی در حدود 2 سال می باشد.

با عبور جریان هوا از فیلتر هپا، ذرات معلق درون فیلتر گرفتار می شوند، همین امر موجب پاکی و شفافیت هوا می شود. میزان عملکرد فیلتر هپا وابسته به ضخامت فیلتر و قطر فایبر های تشکیل دهنده آن می باشد. این فیلتر دارای رده بندی های مختلفی است که هر رده از آن دارای کیفیت متفاوتی می باشد.

سوالی که برای بسیاری از مشتریان و خریداران دستگاه تصفیه هوا ممکن است به وجود آید، این است که آیا دستگاه تصفیه هوا، امکان تصفیه و از بین بردن دود سیگار را نیز دارد، در پاسخ باید بگوییم بله، دستگاه تصفیه هوایی که دارای فیلتر هپا با قدرت حذف ذرات در حد 0.1 میکرون باشد، دود سیگار را نیز از بین می برد به همین دلیل به این نوع از دستگاه های تصفیه هوا دستگاه های تصفیه هوای بوی سیگار نیز گفته می شود.

مزایای فیلتر هپا

از مزایای فیلتر هپا، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

محافظت در برابر ویروس ها
ضد آلرژی
کاهش حملات آسمی و تنفسی
عدم بازگشت ذرات جذب شده به هوا

هر تکنولوژی در کنار مزایایی که دارد، دارای نقاط ضعف نیز می باشد، از نقاط ضعف فیلتر هپا، علاوه بر ناتوانی در جذب ویروس های بسیار ریز می توان به جذب نکردن بو و دود سیگار نیز اشاره نمود.

لامپ مولد اشعه ماوراء بنفش دستگاه تصفیه هوا

لامپ UV در دستگاه تصفیه هوا، با تابش مستقیم اشعه ماوراء بنفش که خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد، موجب نابودی باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می شود. لامپ UV، ویروس ها را تا 6. 97 درصد جذب می کند و با طول موج 254 میلی متر می تواند باکتری ها را به طور موثری نابود سازد. مهم ترین مزیت آن، حذف میکرو ارگانیسم ها می باشد زیرا این امر از مبتلا شدن افراد به بیماری جلوگیری می کند. از نقاط ضعف لامپ ماوراء بنفش می توان به عدم توانایی آن در حذف مواد آلرژی زا، گرد و غبار و دود سیگار اشاره نمود. .لامپ یو وی در حدود دو سال عمر می کند و بعد از این مدت زمان، عملا کارایی خود را از دست می دهد و نیاز به تعویض دارد. از مضرات این فیلتر می توان به تولید گاز ازن اشاره کرد.

فیلتر هگا دستگاه تصفیه هوا

این فیلتر قابلیت جذب اکثر گازها را دارا می باشد، فیلتر های هگا از جنس پوشش کربن هستند که نسبت به فیلتر های کربن فعال کارایی بیشتری دارند.

فیلتر نانو پلاسما دستگاه تصفیه هوا

فیلتر نانو با استفاده از تکنولوژی نانو توانایی جذب الکتریکی ذرات آلرژی زا و دوده هوا را دارا می باشد. ذرات نانو یون هایی، متشکل از مولکول های آب هستند که به منظور بوزدایی و حذف آلودگی ها، توانایی نفوذ به الیاف پرده ها، مبلمان و همچنین گوشه های اتاق را دارند. منشأ ذرات نانو از رطوبت مایع شده درونی هوا می باشد، لذا نیازی به منبع آب به منظور تولید ذرات نانو در دستگاه تصفیه کننده هوا نیست. این ذرات پس از تولید به وسیله مولد به همراه جریان هوا در محیط پراکنده می شوند. لازم به ذکر است که وجود فیلتر نانو با وجود مزایایی که به همراه دارد سبب افزایش قیمت تصاعدی دستگاه های تصفیه هوای مجهز به این فیلتر شده است.

فیلتر یون منفی دستگاه تصفیه هوا

اکثر آلاینده ها و مواد آلرژی زای معلق در هوا دارای بار مثبت بوده و همان طور که از نام یون منفی مشخص است، این یون دارای بار منفی می باشد، که موجب می شود جاذبه ای در میان آلاینده های معلق در هوا ایجاد شود، نتیجه این امر افزایش وزن و یکپارچه شدن آلاینده ها و در نهایت خارج شدن از حالت معلق و قرار گیری آنها بر روی زمین می باشد.

در فضایی مانند جنگل یا کنار رودخانه و روستاها، که انسان احساس طراوت می کند، میزان یون های مثبت و منفی تقریبا برابر است اما در شهر های آلوده میزان این یون ها دچار تغییر و تحول شده و توازن آنها از بین می رود. میزان یون های منفی در روستا ها حدود 2000 تا 4000 یون منفی در سانتی متر مکعب است که این میزان در کوهستان ها به بیش از 10000 یون منفی در سانتی متر مکعب می رسد. لازم به ذکر است که در صورت عدم تولید مرتب یون منفی این آلاینده های حجیم، می توانند دوباره به هوا باز گردند. از مزایای فیلتر یون منفی می توان موارد زیر را نام برد: