ضوابط پارکینگ در مقررات ملی ساختمان

ضوابط طراحی پارکینگ (بر اساس مبحث 4) + اخذ جواز ساخت

در این مقاله به ضوابط و نکات طراحی پارکینگ بر اساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان (ویرایش سال 1396) پرداخته شده است.

انواع پارکینگ و ضوابط آن

توقفگاه‌های خودرو یا پارکینگ‌ها به سه گروه تقسیم می‌شوند:

• کوچک: حداکثر 3 خودرو
• متوسط: بین 4 تا 25 خودرو
• بزرگ: 26 خودرو تا بی‌نهایت

تعداد خودرو	عرض درب و رمپ	ارتفاع درب	حداقل ارتفاع مجاز پارکینگ
1 تا 3 خودرو (پارکینگ کوچک)	3 متر	1.95 – 2.10 متر	2.20 متر
4 تا 25 خودرو (پارکینگ متوسط)	3.5 متر	2.10 متر	2.40 متر
بیش از 25 خودرو (پارکینگ بزرگ)	5 متر	2.10 متر	2.40 متر

ابعاد پارکینگ برای یک خودرو 2.5 متر داخل به داخل ستون و برای دو خودرو 4.5 متر و سه خودرو 7 متر است و اگر مانع یا دیوار وجود داشته باشد از هر طرف 25 سانتی‌متر اضافه می‌شود.

تعداد خودرو	فاصله ی داخلی بین دو ستون
1 خودرو	2.5 متر
2 خودرو	4.5 متر
3 خودرو	7 متر

در زمین‌های با عرض کمتر از 10 متر می‌توان پارکینگ‌ها را به صورت پشت هم (پارکینگ مزاحم) قرار داد در صورتی که مالکیت هر دو پارکینگ برای یک نفر باشد. ابعاد پارکینگ عمودی برای هر خودرو 2.5×6 متر است و حداکثر 2 خودرو می‌توان لحاظ کرد.

درب پارکینگ باید از معبر کوچک‌تر باشد یعنی اگر از دو خیابان دسترسی داریم درب آن را از خیابان فرعی‌تر بدهیم.

فضای گردش حداقل 5×5 متر است.

شعاع درونی مسیر چرخش در پارکینگ خودرو نباید از 5 متر کمتر باشد.

برای چرخش 180 درجه در پارکینگ باید 15 متر فضا اختصاص داد.

توقف خودرو نباید مانع بازشدن در انباری، ورودی آسانسور، راه پله و… بشود.

در پارکینگ های بزرگ باید برای عابر پیاده، معبر جدا با عرض حداقل 60 سانتی‌متر با رنگ یا افزایش ارتفاع از مسیر سواره تفکیک کرد.

با هر 25 عدد پارکینگ باید 1 عدد پارکینگ معلول در نظر گرفت. ابعاد پارکینگ معلول 5×3.5 متر است و اگر مانع یا دیوار وجود داشته باشد از هر طرف 25 سانتی‌متر اضافه می‌شود و حداقل ارتفاع مجاز حتی در پارکینگ های کوچک زمانی که طراحی پارکینگ معلول درخواست شده باید 2.40 متر می‌باشد.

سرویس بهداشتی در پارکینگ عمومی الزامی است.

کف‌شور در پارکینگ متوسط و بزرگ الزامی است.

در پارکینگ‌های متوسط و بزرگ علائم راهنمایی و هشدار الزامی است.

برای واحدهای بزرگتر از 200 مترمربع باید دو پارکینگ در نظر گرفت.

در پارکینگ بزرگ مسیر ورودی و خروجی باید جدا باشد.

اگر زمین دارای بر بیشتر از 20 متر باشد می‌توان برای ساختمان دو درب پارکینگ لحاظ کرد.

دیوارهای پله، آسانسور و تاسیسات باید محصور و ضدحریق و دود بند باشند.

سطح بازشو در پارکینگ همراه با تهویه طبیعی 1/25 سطح کف است.

تامین نور طبیعی از زیرزمین یا همکف از طریق حیاط خلوت و پاسیو مجاز است.

کف پارکینگ باید قابل شستشو و شیب‌بندی شده باشد و آب لوله‌کشی داشته باشد. همچنین سطح آن بالاتر از معبر عمومی باشد تا از نفوذ آب به داخل پارکینگ جلوگیری شود.

ارتفاع انباری در پارکینگ حداقل 2.10 متر است و بر روی درب‌های انباری باید شیارهایی برای ورود و خروج هوا وجود داشته باشد.

در صورت وجود تاسیسات در پارکینگ ارتفاع آن باید حداقل 2.40 متر باشد و تاسیسات نیاز به تهویه دارد بهتر است از تهویه طبیعی برخوردار باشد و اگر امکانش وجود نداشت از داکت تهویه بهره ببریم.

رمپ یا شیب‌راهه، مسیر شیب‌داری است که دو سطح غیر هم‌تراز را به یکدیگر وصل می‌کند. معمولا برای دسترسی به پارکینگ‌های غیرهمکف، سهولت در تردد معلولین (ویلچیر) و انتقال افراد یا حمل بار به ساختمان‌های دارای اختلاف سطح با معبر، اجرای رمپ مطابق اصول و استانداردهای مربوطه ضروری است. به دلیل اهمیت و کاربرد زیاد رمپ پارکینگ، در ادامه با ضوابط رمپ پارکینگ آشنا خواهیم شد.

رمپ پارکینگ و ضوابط آن

به طورکلی رمپ‌ها از نظر کاربری دارای سه حالت زیر می‌باشند:

    رمپ آدم رو

    رمپ معلولین

    رمپ ماشین رو

رمپ‌های ماشین رو از نظر ظاهری دو دسته هستند:

مستقیم (رمپ‌های مستقیم می‌توانند به‌صورت یک‌طرفه و دوطرفه اجرا شوند. منظور از رمپ یک‌طرفه این است که فقط یک خودرو از روی آن می‌تواند عبور کند درحالی‌که در رمپ دوطرفه به‌طور همزمان دو خودرو می‌توانند از کنار هم عبور کنند (رفت‌ و برگشت)).

منحنی (رمپ‌های قوسی به دلیل شکل گردشی که دارند، فضای کمتری نسبت به رمپ‌های مستقیم اشغال می‌کنند. بنابراین در مواردی که امکان تامین طول لازم برای اجرای رمپ مستقیم وجود نداشته باشد، می‌توان ترکیبی از این دو نوع رمپ را استفاده کرد).

نوع پارکینگ	نوع رمپ	حداکثر شیب مجاز
عمومی	مسقف	16% برای طول بیشتر از 20 متر 17% برای طول کمتر از 20 متر
کوچک خصوصی	مسقف	17%
متوسط و بزرگ خصوصی	روباز	15%

سعی کنیم رمپ را در حیاط تعبیه کنیم که فضای پارک بیشتری داشته باشیم. میزان شیب، عرض و طول رمپ به مسقف و روباز بودن و تعداد خودرو بستگی دارد.

حتما باید جهت رمپ (فلش‌ها مربوط به آبرو هستند)، میزان شیب و طول رمپ درج بشود.

یک متر ابتدا و انتها رمپ (برای سرگیر نشدن پایین خودرو به زمین) را با شیب 10 درصد باید محاسبه شود.

فرمول‌های رمپ پارکینگ

فرمول محاسبه طول رمپ مستقیم با شیب 15 درصد:

ارتفاع رمپ / شیب رمپ + 0.66 = طول رمپ

فرمول محاسبه طول رمپ مستقیم با شیب 17 درصد:

ارتفاع رمپ / شیب رمپ + 0.82 = طول رمپ

فرمول محاسبه طول رمپ منحنی:

R×2×π تقسیم بر 4

(ارتفاع رمپ‌ها باید به سانتی‌متر نوشته شود)

(طول رمپ منحنی 7.85 متر است) بدون حساب با فرمول

برای اندازه‌گیری درصد شیب رمپ نسبت به سطح افق از فرمول زیر استفاده می‌شود:

درصد شیب رمپ  = 100× [(طول رمپ) / (ارتفاع رمپ )]

اگر رمپ را به صورت ربع دایره فرض کنیم، این رمپ داخل یک مربع 8.5×8.5 متر قرار دارد.

اگر رمپ چرخشی به صورت ربع دایره نباشد و فقط قطاعی از دایره باشد، طول رمپ از فرمول زیر محاسبه خواهد شد:

L=απR/180

(L=طول فضای طی شده توسط رمپ چرخشی، α=درجه ای که طول رمپ طی کرده، R=شعاع داخلی رمپ)

اگر در پارکینگی برای رسیدن به تراز بالایی، به طول رمپی بیشتر از 7.85 متر نیاز باشد، می‌توان 7.85 متر آن را به صورت رمپ چرخشی و ادامه آن را به صورت رمپ مستقیم در ابتدا یا انتهای رمپ چرخشی اجرا کرد.

زمانی که طول رمپ زیاد باشد اما طول حیاط کم باشد می‌توانیم از رمپ‌های ترکیبی L شکل استفاده کنیم که فضای گردش 5×5 باید داشته باشند و یک متر ابتدا و انتها باید لحاظ بشود.

ارتفاع مفید پارکینگ ها

ارتفاع مفید پارکینگ ، فاصله از کف تمام شده پارکینگ در آن نقطه تا زیر پایین ترین محل عناصر سازه ای و یا تأسیساتی می باشد.

ارتفاع مفید مجاز “پارکینگ های کوچک” ، حداقل دو متر و بیست سانتی متر (۲.۲۰ دو متر و بیست سانت) می باشد.

ارتفاع مفید مجاز”پارکینگ های متوسط وبزرگ” حداقل دو متر وچهل سانتی متر( ۲.۴۰ دو متر چهل سانت) می باشد.

در پارکینگ های عمومی حداقل ارتفاع مفید ورودی و خروجی دو متر و چهل سانتی متر (۲.۴۰ متر دو متر چهل سانت) می باشد.

در پارکینگ های خصوصی حداقل ارتفاع مفید ورودی و خروجی دو مترو ده سانتی متر (۲.۱۰ دو متر ده سانتی) می باشد.

الزامات ویژه معلولین جسمی –حرکتی در پارکینگ ها

ضوابط پارکینگ در پارکینگ های عمومی باید دو درصد (۲%) از فضاهای توقف (حداقل یک فضای توقف در هر شرایط) برای افراد معلول در نزدیک ترین فاصله به ورودی و خروجی پیاده اختصاص یابد .

در ساختمانهای مسکونی با ظرفیت ده واحد به بالا دسترسی معلولین جسمی –حرکتی در تراز پارکینگ به پیش فضای آسانسور ضروری است .

حداقل عرض محل توقف اتومبیل افراد معلول ۳.۵ متر سه و نیم متر می باشد.

محل توقف اتومبیل افراد معلول می باید در نزدیکترین فاصله به درهای ورودی خروجی و آسانسور پارکینگ باشد و بوسیله علامت مخصوص مشخص شود .

محل توقف اتومبیل افراد معلول در هر سمت نباید بیش از ۲ % شیب داشته باشد.

تبصره: رعایت ضابطه ۲ -۷ در مجموعه هایی مورد نیاز است که تعبیه آسانسور در آنها الزامی است.

منبع:

تهران من

وزارت راه و شهرسازی