کنتور آب – انواع کنتور های  آب

کنتور آب وسیله ای است که با استفاده از آن حجم آب عبوری از آن اندازه گیری می شود. پر مصرف ترین و متداول ترین کنتور آب ساختمانی نوع انشعابی است که در ورودی ساختمان ها نصب شده و مصرف کل ساختمان را اندازه گیری می کند. نوع دیگر کنتور آب ساختمانی کنتور فرعی بوده و برای محاسبه میزان آب مصرفی هر واحد مورد استفاده قرار می گیرد.

در حالت کلی کنتور آب یکی از مهم ترین زیر ساخت ها و تجهیزات در تاسیسات لوله کشی آب ساختمان است که بر اساس نوع مکانیزم، دقت اندازه گیری، ظرفیت آب عبوری، دمای کاری، رده درستی و غیره دسته بندی می شود. در ادامه این مقاله از به بررسی انواع آن و در این حوزه می پردازیم. پس با ما همراه شوید.

کنتورها به چند دسته زیر تقسیم می شوند:

کنتور مولتی جت

این دسته از کنتورها بر خلاف سایز و ساختار کوچک آنها در اماکن تجاری و مسکونی قابل استفاده هستند. این دسته از کنتورهای آب در نرخ جریان‌ های پایین بسیار دقت عمل بالایی دارند.

کنتور آب توربینی

این نوع کنتور در مقایسه با دیگر کنتورها دقت کمتری داشته و المان های اندازه گیری در تمام مسیر وجود ندارد.  بدنه کنتور توربینی اغلب از جنس برنز، چذن و آهن داکتیل است.

کنتور آب ترکیبی

این نوع کنتور در جاهایی کاربرد دارد که با نرخ بالایی از جریان آب روبرو هستیم.

کنتور غیر مکانیکی

این نوع از کنتورها هم به دو دسته کنتور مغناطیسی و کنتور آلتراسونیک تقسیم می شوند که از جدید ترین و هوشمند ترین نوع هستند.

مناقصات کنتور آب

بسیاری از سازمان های دولتی و خصوصی برای انجام بخشی از کارهای خود اقدام به برگزاری مناقصات کرده و به این صورت با استخدام نیرو در یک مدت خاص پروژه خود را به انجام می رسانند. در ارتباط با نیز شرکت ها در صورت نیاز با یک فراخوان عمومی نسبت به این خدمات اعلام نیاز کرده و در یک روزنامه کثیرالانتشار و دیگر مجاری ارتباطی آن را اعلام می کنند. سپس سازمان هایی که در ارتباط با خدمات این زمینه فعالیت می کنند با ارسال مدارک اعلام آمادگی کرده و در صورت دارا بودن شرایط وارد فرایند رقابتی مناقصه خواهند شد.

در صورتی که شرکت مناقصه گر واجد شرایط شرکت میزبان مناقصه باشد و بتواند قیمتی کمتر از دیگر رقبا ارائه بدهد برنده مناقصه در زمینه خدمات کنتور آب خواهد شد. از این پس مراحل و مدت زمان انجام پروژه بر اساس قراردادی صورت می گیرد که ما بین دو طرف به امضا می رسد. مناقصات در حوزه کنتور آب شامل خرید اقلام مورد نیاز کنتور، خرید و نگهداری و اصلاح تجهیزات، بازسازی تجهیزات و غیره می شود.

انواع کنتور آب: اگر برای لوله کشی آب ساختمان، به دنبال انتخاب کنتور های مناسب هستید و یا کنتور آب خانه شما به مشکل خورده یا دچار خرابی شده و قصد خرید کنتور آب مناسب را دارید؛ حتما این مقاله را مطالعه کنید.

در این مقاله به معرفی کنتور آب و بررسی انواع کنتور آب و کارایی آن ها پرداخته ایم، و شما با تفاوت انواع کنتور آب آشنا می‌شوید و با آگاهی کامل از ویژگی های انواع کنتور آب می‌‌توانید بهترین کنتور را منطبق با نیاز خود انتخاب کنید.

پیش از انتخاب کنتور آب مناسب، باید با توضیح و ویژگی های کنتور آب آشنا شوید؛ تا با در نظر گرفتن تمامی نکات و ویژگی های ذکر شده در این مطلب بتوانید متناسب با نیاز و نوع لوع لوله کشی بنای خود، کنتور آب مورد نیاز خود را تهیه کنید.

کنتور آب چیست؟

کنتور آب به وسیله ای گفته می‌شود؛ که میزان جریان عبوری آب مصرفی از لوله را ثبت می‌کند. کنتور آب در ورودی آب ساختمان تعبیه می‌شود اگر دقت کنید در اطراف ورودی ساختمان خود(نزدیک به درب خروجی) کنتور های آب خود را می‌بینید.

علت وجود کنتور های آب در نزدیکی ورودی درب منازل به خاطر دسترسی آسان برای مامورین بازرسی و ثبت کنتور می‌باشد ولی امروزه با پیشرفته شدن تکنولوژی، ثبت میزان آب مصرفی به صورت دستی توسط مامور آب ثبت نمی‌شود و اداره های آب فاضلاب، برق و اداره گاز از کنتور های دیجیتالی استفاده می‌کنند. یعنی بدون نیاز به ثبت به روش های قدیمی و میدانی میزان مصرفی افراد و ساختمان هارا ثبت می‌کنند.

دلایل استفاده از کنتور آب

از مهم ترین دلایل استفاده از کنتور آب جلوگیری از سوء استفاده افراد در مصرف بی رویه از آب شیرین می‌باشد. آب بر روی کره زمین به دو صورت آب شیرین قابل مصرف و آب شور غیر قابل مصرف تقسیم می‌شوند. آب شور که بیش از 97% از آب کره زمین را شامل ‌می‌شود، آب دریا ها هستند که غیر قابل مصرف برای آشامیدن و یا کشاورزی می‌باشند. 3% باقی مانده، آب هایی هستند که قابل آشامیدن و کشاورزی هستند؛ این آب ها شامل آب های زیرزمینی، یخچال های طبیعی، آب باران و… می‌باشند.

طبق تفاسیر متوجه ضرورت و محدودیت در مصرف آب های شیرین می‌شویم؛ لذا رعایت مصرف امری کاملا ضروری است و این کم بود آب شیرین دلیل منطقی بر وجود قوانین محکم برای مصرف آب می‌باشد.

دلیل دیگر برای وجود محدودیت در مصرف آب، سخت و پر هزینه بودن روند تصویه آب می‌باشد. لذا دولت ها و سازمان های مدیریت و پخش آب(سازمان آب و فاضلاب) ملزم به وضع قوانین و محدودیت برای مصرف می‌باشند.

دولت برای مدیریت مصرف آب، با توجه به هزینه های تصویه آب، شرایط اقلیم منطقه، میزان نیاز آب کشور(کشاورزی، خانوار)، قیمت هایی را طبق شرایط وضع می‌کند. که علاوه بر تامین مالی برای ادامه شرایط، باعث ایجاد حس محدودیت و جلوگیری از هدر رفت آب شیرین کشور شود.

برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب، و ایجاد عدالت در پرداخت هزینه های آب مصرفی، باید میزان مصرف آب خانوار و بخش تولید کشور را اندازه گیری کنند و طبق آن قیمت را برای پرداخت به آن ها اعلام کنند.

برای اندازه گیری و بررسی آب مصرفی، از کنتور آب استفاده می‌کنند؛ شرکت آب و فاضلاب توسط شبکه آبرسانی شهری(لوله های بزرگ انتقال آب) آب را توضیح می‌کند و کنتور های آب میزان آبی که ساختمان ها از این شبکه دریافت می‌کنند را محاسبه می‌کنند. شرکت آب و فاضلاب با دریافت آمار کنتور های آب، و ضرب آن در نرخ مصوب میزان مبلغ پرداختی مصرف کنندگان را توسط قبوض کتبی اعلام می‌کند.

انواع کنتور آب، چرا باید از کنتور آب استفاده شود؟ به طورکلی کنتور آب یکی از مهم ترین زیرساخت ها و تجهیزات در تاسیسات به شمار می رود، که برای سنجش میزان آب مصرفی استفاده می ‌شود و براساس نوع مکانیزم آن، دقت اندازه گیری، ظرفیت آب عبوری، دمای کاری، رده درستی و … دسته بندی می شود. طبق استاندارد OIML R49:2013 کنتور آب، وسیله ای است مجهز به نمایش حجم آب عبوری از یک مسیر، ذخیره کردن اطلاعات و جهت اندازه گیری پیوسته می ‌باشد که متشکل است از قسمت های اصلی که در تعریف استاندارد بیان شده است.

مکانیزم شمارنده، مکانیزم اندازه گیری و مکانیزم تبدیل که هر کدام توضیح داده می شود. هنگامی که آب جریان پیدا می ‌کند این حجم، دبي، سرعت يا وزن آب عبوری توسط  مکانیزم اندازه گیری کنتور محاسبه می‌شود و به علائم قابل شمارش تبدیل می‌شود . این علائم به دو روش مکانیکی یا مغناطیسی در اختیار مکانیزم تبدیل قرار می‌گیرد و بعد از پردازش توسط مکانیزم شمارنده به صورت اعداد قابل نمایش خواهد بود. در واقع کنتورها از نظر جابجایی و سرعت به دو دسته مکانیکی و غیرمکانیکی تقسیم می‌شوند که هر کدام به چند دسته تقسیم می‌شوند.

کنتور مکانیکی

می توان گفت کنتورهای مکانیکی یکی از معروف ترین نوع از انواع کنتور آب جابجایی هستند و بالاترین استفاده را در منازل مسکونی و مراکز تجاری کوچک دارند. کنتورهای جابجایی معمولا به عنوان جابه‌جایی مثبت و PD شناخته می‌شوند. متداول‌ترین انواع کنتور آب جابجایی، کنتورهای پیستونی نوسانی و کنتور دیسک برشی نام دارد. هر دو نوع این مدل‌ها وابستگی مستقیم به جریان آب دارد و المان اندازه‌گیری، جریان عبوری از کنتور را در یک مسیر مستقیم مورد سنجش قرار داده و به این ترتیب موجب تغییر پیستون یا دیسک آهنربای صفحه نمایش می‌شود.

همان‌طور که گفته شد، این کنتورها با سایز بیت ۵٫۸ تا ۲ معمولا در مراکز تجاری کوچک و مسکونی کاربرد دارند. از آنجایی که کنتورهای جابجایی باید در کل جریان قرار گرفته و المان اندازه‌گیری را به حرکت درآورند، استفاده از این کنتورها در مراکز تجاری بزرگی که نرخ جریان بالا و افت فشار کمی دارند، کاملا غیرممکن است و عملی نمی‌باشد. جنس بدنه این نوع از کنتور برنج، برنز، پلاستیک و به همراه اتاقک‌های اندازه‌گیری داخلی از جنس پلاستیک استینلس استیل ساخته شده است.

کنتور سرعتی

یکی از مشخصه های بارز انواع کنتور آب سرعتی، میزان اندازه‌گیری سرعت جریان عبوری از کنتور با یک ظرفیت داخلی معین است. پس از آن سرعت جریان می‌تواند به حجم جریان تبدیل شود. کنتورهای آب سرعتی در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند که مهم‌ترین آنها، کنتورهای جتی (تک جتی، چند جتی)، کنتورهای توربینی، کنتورهای پروانه‌ای، کنتورهای مغناطیسی می‌باشند.

معمولا در ساختار کنتورهای سرعتی، از یک پره تنظیمی برای کالیبره کردن کنتور استفاده می‌شود. سرعت جریان عبوری از کنتور با ظرفیت داخلی مشخص را اندازه گیری می کند سرعت جریان سپس توسط حجم جریان انتقالی برای اندازه گیری مصرف اندازه گیری شود.انواع مختلفی از کنتور ها وجود دارد که سرعت جریان آب را اندازه گیری می کند از جمله کنتور های جتی (تک جت و چند جت) وکنتور های توربینی و کنتور های پروانه ای و مغناطیسی می باشد.
اکثر کنتور های مبتنی بر سرعت دارای یک پره تنظیمی برای کالیبراسیون کنتور با دقت مورد نیاز می باشد.

کنتور مولتی‌جت

یکی از انواع کنتور آب کنتورهای مولتی جت می‌باشند که برخلاف سایز و ساختار کوچکی که دارند، قابل استفاده در اماکن تجاری و مسکونی هستند. مکانیزم و طراحی کنتورهای مولتی جت به گونه‌ای است که در اطراف اتاقک داخلی، یک پروانه برای ایجاد جت‌های داخلی قرار دارد که سرعت چرخش آن، به سرعت جریان آب وابستگی کامل دارد.

این نوع از کنتورهای آب در نرخ جریان‌های پایین بسیار دقیق عمل می‌کنند؛ زیرا مسیر جریان مستقیم، لوله‌های بزرگ برای عبور جریان با نرخ بالا را ندارند. کنتورهای آب مولتی جت عموما شامل یک استرینر داخلی هستند؛ که می‌توانند از پورت‌های جت در برابر گرفتگی، محافظت کند. بدنه کنتور آب مولتی جت اغلب از آلیاژ برنز و به همراه روکش بیرونی ساخته می‌شود. سایر بخش‌های اندازه‌گیری در این کنتور از جنس ترموپلاستیک و استینلس استیل ساخته می‌شوند.

کنتور آب توربینی

در مقایسه انواع کنتور آب با کنتورهای جتی و جابه‌جایی، کنتورهای آب توربینی از دقت کمتری در جریان‌های پایین برخوردارند. در این نوع از کنتورها، المان اندازه‌گیری تمام مسیر جریان را اشغال یا محدود نمی‌کند. جهت جریان عبوری از کنتور آب توربینی معمولا مستقیم است که این مساله باعث اجازه عبور نرخ جریان‌های بالا و افت فشار کمتر نسبت به کنتورهای جابجایی می‌شود. بدنه کنتورهای آب توربینی اغلب از جنس برنز، چدن و آهن داکتیل ساخته می‌شود. المان‌های توربینی که در داخل کنتور تعبیه شده‌اند معمولا از جنس پلاستیک یا آلیاژهای آهنی غیرخورنده هستند.

کنتور آب ترکیبی

در جاهایی که با نرخ بالایی از جریان آب مواجه‌ایم معمولا از کنتورهای آب ترکیبی استفاده می‌کنیم. البته باید در نظر داشته باشید که در مواقعی که میزان جریان نیز کم است، باید حجم جریان به درستی اندازه‌گیری شود. مهم‌ترین بخش‌هایی که کنتورهای چندگانه دارند، دو المان اندازه‌گیری و یک شیر یکطرفه برای تنظیم جریان است. در نرخ‌های بالای جریان، آب معمولا به طور کامل به المان جریان بالا که اغلب کنتور توربینی است، منتقل می‌شود.