وضعیت سازه‌های موجود در برابر آتش‌سوزی
این نشان دهنده اهمیت کار و مطالعه بحث آتش سوزی است. (مرجع آماری: گزارش سالانه NFPA)
برخلاف تصور بسیاری از مردم، سازه های چوبی در هنگام آتش سوزی (در مقایسه با سازه های فولادی و حتی در بدنه های بتنی) رفتار بسیار خوبی دارند.تست های آزمایشگاهی نشان می دهد که صنوبر داگلاس یا کاج به خوبی از پس آتش برمی آیند.
Arup و SOM کارهای جدی در این زمینه انجام داده اند.
دکتر امیرحسین هلوتی در مصاحبه ای اینستاگرامی به تاریخچه استفاده از چوب در بناهای تاریخی ایران اشاره کرد و همچنین اشاره کرد که ما در ایران به منابع چوبی کافی برای سازه ها (مانند ژاپن و آمریکای شمالی) دسترسی نداریم. این نکته درست است، اما توضیح دادم که در مقطعی مهندسان ایرانی باید کار با چوب را در طراحی سازه ها یاد بگیرند.
گفتم: چرا پروفیل فولادی وارد می کنیم (چند دهه است که وارد می کنیم)، اما هیچ وقت پروفیل های چوبی سبک و رفتار خوبی در زلزله و آتش سوزی وارد نکرده ایم؟
چرا سازه های چوبی حدودا دو تا سه طبقه که در دنیا کاملا متداول است (و باعث مرگ در زلزله نمی شود و در آتش سوزی با سازه های فولادی مشکلی ندارد) را در دانشگاه های ایران آموزش نمی دهیم؟
استفاده از حسگرهای گرما و دود در ساختمان ها ضروری است.
در مورد ساختمان خلیج سانفرانسیسکو (Pier45 (https://t.me/solseghalam/1738))، مالک سازه را با یک زلزله (پس از زلزله لوماپریتا) تقویت کرد. اما یک دلار هم برای آتش خرج نکرده بود! حالا او باید برای آواربرداری فقط یک میلیون و پانصد هزار دلار هزینه می کرد.
سوال اینجاست که آیا در خانه پدری من و شما سنسور آتش / دود نصب کرده ایم یا در خانه پدربزرگم؟
همه این بحث ها اگر به کار عملی منتهی نشود بی فایده است. “اقدام عملی” به این معنی است که کپسول های آتش نشانی و سنسورهای گرما / دود در خانه ها و عزیزان ما موجود است!
دو استدلال برای برج چالوس یا سازه های مشابه وجود دارد که مشتعل می شوند:
الف- برآورد میزان «مقاومت اعضا» که در اثر گرما «از بین رفته»؟
ب- روشهای تقویتی که به وسیله آنها مقاومت عنصر سازه مجدداً تضمین می شود.
هیچ استاندارد و دستورالعمل تایید شده ای برای این دو مورد مهم وجود ندارد و مالک باید از خدمات فنی یک مشاور بین المللی (که در این مورد “تجربه” دارد استفاده کند. در چنین مواردی، به جای چند حرکت کلی/سطحی به نام ارتقاء پس از آتش سوزی، به «محاسبات واقعی» و مستندسازی نیاز است.
بحث آخر «آموزش مهندسی» و آتش است. حال سوال جدی در آمریکا این است که چرا مبحث انتقال حرارت یا ترمودینامیک از مبحث مهندسی عمران حذف شده است؟ (چه چیزی باعث شد این اتفاق بیفتد؟)
لازم است مهندسان جوان علاوه بر درس تحلیل سازه، دانش اولیه انتقال حرارت را برای طراحی سازه های مقاوم در برابر آتش کسب کنند.
* محقق مهندسی سازه در مرکز تحقیقات زلزله، دانشگاه برکلی